آب رادیاتور چیست؟ ۶ علت کم شدن آب رادیاتور و روش تعویض آن

آب رادیاتور یا مایع خنک‌کننده، نقشی حیاتی در کاهش گرمای تولیدشده توسط موتور خودرو و خنک کردن آن دارد. بدون این ماده، دمای موتور می‌تواند تا اندازه‌ای بالا برود که سبب ذوب شدن قطعات آن شود. درست به همین دلیل است که به‌عنوان یک صاحب خودرو باید همواره مراقب سطح آب در رادیاتور ماشین خود باشید.

اما برخلاف اسم ساده این ماده، آب رادیاتور باید دارای مشخصه‌های شیمیایی خاص خود باشد، در غیر این صورت نمی‌تواند به اندازه کافی و با سرعت بهینه، موتور را خنک کند. در این مقاله به بررسی ترکیبات این مایع و نقش آن در عملکرد بهینه موتور می‌پردازیم. همچنین ۶ علت کم شدن آب رادیاتور را بررسی کرده و در نهایت مراحل تعویض آن را مرور می‌کنیم.

آب رادیاتور چیست؟

آب رادیاتور یا خنک‌کننده، مایعی است که در درون رادیاتور خودرو ریخته می‌شود تا از طریق اتصالات و شیلنگ‌ها، وارد موتور شده و دمای آن را کاهش دهد. همانطور که می‌دانید، اساس عملکرد موتور ماشین، فرآیند احتراق است. فرآیندی که در آن، مخلوطی از آب و بنزین یا هر سوخت دیگر وارد موتور شده و پس از تراکم و انفجار، گرمای تولید شده از آن به انرژی مکانیکی بدل می‌شود. 

در پی این فرآیند، دمای داخل موتور تا بیش از ۲۵۰۰ درجه سانتی‌گراد هم افزایش می‌یابد. آب رادیاتور وظیفه کاهش این دما و در حقیقت جذب بخشی از گرمای تولید شده را بر عهده دارد. این مایع، توسط واتر پمپ بین همه قطعات پمپاژ شده و سپس دوباره وارد رادیاتور می‌شود تا گرمای دریافتی خود را به هوای به جریان درآمده از فن‌ها منتقل کند. پس از سرد شدن نیز دوباره وارد موتور می‌شود و این چرخه ادامه می‌یابد.

ترکیبات مایع خنک کننده موتور چیست؟

اما بر خلاف عنوان ساده آب رادیاتور، این مایع در واقع آب خالص نیست. در حقیقت آب معمول و حتی آب مقطر به هیچ وجه نمی‌توانند دمای موتور را با سرعت مورد نیاز کاهش دهند. به همین دلیل در کنار آب، در ترکیبات یک مایع خنک‌کننده، مواد دیگر زیر هم دیده می‌شوند:

• ضد یخ شامل موادی مانند اتیلن، گلیکول، پروپیلن و غیره
• آب مقطر
• محلول ضد زنگ
• رنگ‌های افزودنی

در کنار این‌ها ممکن است از مواد افزودنی یا اصطلاحا ادتیوهای دیگری نیز به‌منظور بهبود عملکرد آب رادیاتور ماشین استفاده شود. هدف از افزودن این مواد محافظت قطعات فلزی درون موتور در برابر خوردگی است. ممکن است بپرسید که دلیل افزودن رنگ به آب رادیاتور ماشین چیست؟ پاسخ این است که اگر رادیاتور یا هر بخش دیگر درگیر با مایع خنک‌کننده نشتی داشته باشد، به‌واسطه رنگ آن به‌راحتی قابل تشخیص است. 

ویژگی های یک آب رادیاتور باکیفیت

مهم ترین ویژگی یک آب رادیاتور باکیفیت، عدم وجود املاح و مواد معدنی در ترکیبات آن است. این مواد می‌توانند در موتور خودرو یا رادیاتور رسوب کرده و به مرور زمان، باعث آسیب‌های گوناگون شوند. از طرف دیگر، رنگ اضافه‌شده به مایع خنک‌کننده نیز نباید رسوب کند. ته‌نشین شدن رنگ آب رادیاتور ماشین، یکی از بزرگترین مشکلات مربوط به محصولات بی‌کیفیت است. 

نسبت ایده‌آل آب مقطر به دیگر مواد تشکیل‌دهنده خنک‌کننده، ۵۰-۵۰ است. هر چند که بسته به دمای منطقه جغرافیایی، نوع خودرو و غیره، این نسبت می‌تواند به ۷۰ یا ۶۰ درصد آب مقطر به ۳۰ یا ۴۰ درصد ضدیخ نیز تغییر کند. چنین ترکیبی می‌تواند تضمین کند که دمای موتور ماشین، حین عملکرد، بین ۹۰ تا ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد باقی مانده و در زمستان نیز از یخ‌زدگی آن جلوگیری می‌کند.

در نهایت باید به دمای انجماد و جوش آب رادیاتور نیز دقت کنید. به‌طور معمول دمای جوش خنک‌کننده‌های باکیفیت، بین ۲۴۰ تا ۲۷۰ درجه سانتی‌گراد و نقطه انجماد بهینه آن نیز حدود منفی ۳۵ درجه سانتی‌گراد است. هر چه دمای انجماد، پایین‌تر و دمای جوش بالاتر باشد، مایع عملکرد بهتری خواهد داشت. توجه به اعتبار برند تولیدکننده و تاریخ انقضا نیز هنگام خرید این محصول ضروری است. به‌طورکلی و مانند خرید لوازم یدکی خودرو توصیه می‌شود این محصول را نیز از فروشگاه‌های معتبر خریداری کنید.

خطرات استفاده از آب به جای خنک کننده

برخی افراد از آب لوله‌کشی یا آب مقطر به جای آب رادیاتور استفاده می‌کنند. یک کار بسیار اشتباه که نه‌تنها خطر جوش آوردن موتور در تابستان یا یخ زدن آن در زمستان را در پی دارد، بلکه سپس پوسیدگی قطعات آن نیز می‌شود. دلیل این موضوع، املاح بسیار زیاد آب، نقطه جوش پایین ۱۰۰ درجه‌ای و نقطه انجماد بالای صفر درجه‌ای آن در مقایسه با دمای عملکرد موتور هستند. 

زمان تعویض آب رادیاتور ماشین

خاصیت خنک‌کنندگی و ضد یخ آب رادیاتور، پس از مدتی از بین می‌رود. به‌طور متوسط گفته می‌شود این مایع باید هر دو سال یک بار عوض شود. سازندگان خودرو و نیز تولیدکننده‌های مایع خنک‌کننده نیز معمولا زمان تعویض آن را در دفترچه یا روی محصول درج می‌کنند. این زمان می‌تواند بر حسب کیلومتر طی‌شده نیز بیان شود. در مورد بیشتر خودروها پس از ۸۰ هزار کیلومتر کارکرد اولیه و سپس هر ۴۰ هزار کیلومتر باید اقدام به تعویض آب رادیاتور کرد.

اما نکته مهم این است که حتی پیش از زمان استاندارد تعیین‌شده برای تعویض مایع خنک‌کننده نیز ممکن است خاصیت آن به اتمام برسد. عوامل زیادی در این موضوع دخیل هستند. از این جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وضعیت سلامت موتور خودرو
• وضعیت سلامت قطعات درگیر با آب رادیاتور مانند خود رادیاتور، مخزن آب رادیاتور و پمپ آب
• شرایط آب‌و‌هوایی
• نوع خودرو
• فرهنگ رانندگی خودروسوار

ملاک شما در تعویض آب رادیاتور، پیش از هر چیز باید رنگ آن باشد. در صورت کدر شدن و نیز مشاهده ذرات فلزی و دیگر آلودگی‌ها در این مایع باید نسبت شناسایی منبع مشکل و سپس تعویض مایع آن اقدام کنید. علائم زیر می‌توانند به معنی فرارسیدن زمان تعویض آب رادیاتور باشد:

• دمای بیش از حد موتور
• بالا رفتن مداوم آمپر آب
• شنیده شدن سروصدا از موتور
• کاهش شتاب خودرو
• جوش آوردن خودرو
• خرابی مداوم واتر پمپ

۶ علت کم شدن آب رادیاتور

اگر مایع خنک‌کننده درون رادیاتور به هر علت کم شود، شاهد جوش آوردن‌های مداوم خودرو هستیم. مهم‌ترین دلایل این موضوع را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.

وجود نشتی در سیستم خنک کننده

اگر مخزن آب رادیاتور، شیلنگ‌ها، پمپ آب، رادیاتور، واترپمپ، منبع انبساط و یا دیگر قسمت‌های سیستم خنک‌کننده نشتی داشته باشند، به مرور از حجم آب رادیاتور کاسته می‌شود. در این صورت ممکن است زیر موتور، لکه‌هایی به رنگ مایع خنک‌کننده ببینید. نشتی لوله‌ها، ترموستات، رادیاتور و شیر حرارتی هم می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. در مواردی مانند نشتی از اتصالات یا درب رادیاتور، برطرف کردن این مشکل ساده و با هزینه اندک قابل انجام است. اما به‌ویژه با سوراخ شدن رادیاتور، ممکن است مجبور به پرداخت هزینه‌های نسبتا بالایی شوید. فروشگاه زدفیت این محصولات را از معتبرترین تولیدکننده‌های ایرانی و خارجی تهیه کرده با قیمت رقابتی به فروش می‌رساند.

خرابی قطعات سیستم خنک کننده

عدم عملکرد صحیح هریک از اجزاء سیستم خنک‌کننده می‌تواند سبب کاهش سطح آب رادیاتور ماشین شود. بسته نشدن شیر حرارتی، یکی از شایع‌ترین آنهاست. همچنین اگر ترموستات به درستی عمل نکند، شیر حرارتی بسته نشده و سبب تبخیر زودهنگام آب می‌شود. خرابی پمپ آب و عدم گردش درست هوا توسط پره‌های خنک‌کننده نیز از دیگر خرابی‌های شایع سیستم خنک‌کننده هستند.

تبخیر آب در گرمای شدید

در مواردی ممکن است آب مقطر درون مایع خنک‌کننده به دلیل افزایش شدید دمای هوا در تابستان بیش از حد معمول تبخیر شود. در این موارد، افزودن مقداری آب مقطر به رادیاتور می‌تواند مشکل را برطرف کند. اما در صورت ادامه آن، بهتر است خودرو را به یک تعمیرکار حرفه‌ای نشان دهید.

ورود آب به سیلندر خودرو

آب رادیاتور تنها باید درون سیستم موتور حرکت کند و نباید وارد سیلندرها شود. در غیر این صورت، شاهد کاهش تدریجی این مایع، پیش از زمان استاندارد تعویض‌اش هستیم. خرابی واشر سرسیلندر و مخلوط شدن آب و روغن موتور از مهم‌ترین دلایل نشتی آب رادیاتور به سیلندر هستند.

نشتی آب از بخاری

دلایل مختلفی برای نشتی آب از بخاری ماشین می‌توان برشمرد که عمده آنها به رادیاتور بخاری مربوط هستند. خرابی این قطعه، شل شدن یا پوسیدگی اتصالات یا وجود گرفتگی در آن از مهم‌ترین این عوامل هستند. همگی آنها هم به کاهش زودهنگام آب رادیاتور منجر می‌شوند. 

نسبت غیراستاندارد ضد یخ و آب

به‌طورکلی خنک‌کننده‌های بی‌کیفیت، عمر کمتری دارند. در آنها معمولا به نسبت بیشتری از آب استفاده می‌شود. در این صورت، شاهد سرعت بیشتر تبخیر آب رادیاتور نسبت به محصولات باکیفیت و استاندارد هستیم.

مراحل تعویض آب رادیاتور ماشین

به‌منظور تعویض آب رادیاتور ماشین خود، ضمن استفاده از دستکش و عینک ایمنی، مراحل زیر را دنبال کنید:

• کاپوت را بالا زده و اتصال باتری را قطع کنید.
• زیر شیر تخلیه رادیاتور، یک سطل قرار داده و آن را باز کنید تا مایع کهنه خارج شود.
• رادیاتور را با آب مقطر و محلول مخصوص رادیاتورشوی، بشویید. برای گردش بهتر، موتور و بخاری را روشن کنید.
• پس از خنک شدن موتور، با باز کردن مجدد شیر تخلیه رادیاتور، آب آن را خالی کنید. شیلنگ پایین رادیاتور را نیز بشویید.
• آب رادیاتور جدید را با باز کردن درپوش تا رسیدن به خط ماکسیسم، وارد رادیاتور کنید. سپس پیچ‌های هواگیری را باز کنید تا سیستم هواگیری شود.

سخن آخر؛ اهمیت خرید قطعات سیستم خنک کننده باکیفیت

در پایان این مقاله ضروری است یادآوری کنیم که هنگام تعویض آب رادیاتور باید به دقت، کل سیستم خنک‌کننده را بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه نشتی، ترک، پوسیدگی و شل‌شدگی اتصالات، لازم است قطعه مورد نظر را نیز تعویض نمایید. زدفیت، تامین‌کننده انواع لوازم یدکی خودرو خارجی در ایران، این محصولات را با ضمانت اصالت کالا و قیمت رقابتی در اختیار شما قرار می‌دهد. برای دریافت لیست قیمت انواع رادیاتور، واترپمپ، مخزن آب رادیاتور و غیره با کارشناسان ما تماس بگیرید.