دور موتور ماشین چیست و در حالت های مختلف چقدر باید باشد؟
موتور ماشین، مهم‌ترین بخش در هر اتومبیل به حساب می‌آید و فاکتورهای زیادی روی عملکرد صحیح آن نیز اثرگذار هستند. دور موتور، یکی از معیارها برای اندازه‌گیری و تعیین سرعت قطعات داخلی موتور بوده و پایین یا بالا بودن آن می‌تواند نقش پررنگی را در حرکت خودرو ایفا کند. اگر می‌خواهید بدانید که دور موتور ماشین چقدر باید باشد و چه اهمیتی در رانندگی دارد، تا انتهای این مقاله در کنار باشید.
دور موتور چیست و چرا اهمیت دارد؟
فارغ از اینکه اهل رانندگی باشید یا نه، حتما در کنار عقربه مربوط به سرعت‌سنج، عقربه دیگری را هم دیده‌اید که نشانگر دور موتور ماشین است. این بخش که به آن موتور سنج هم گفته می‌شود، سرعت حرکت قطعات داخلی موتور بر اساس مضرب هزارتایی عدد صفر تا 8 را نشان می‌دهد. واحد اندازه‌گیری این سرعت، RPM یا تعداد چرخش در هر دقیقه است.
هر زمان که پدال گاز را فشار می‌دهید، تعداد دور موتور ماشین نیز افزایش پیدا می‌کند و این یعنی راننده، کنترل کاملی روی میزان دور ماشین دارد. با افزایش RPM، موتور نیز با توان بیشتری کار کرده و در نتیجه، قدرت بالاتری را در اختیار راننده قرار می‌دهد؛ در نتیجه، سرعت ماشین نیز افزایش پیدا می‌کند. البته، دور موتور بالاتر، لزوما به معنی افزایش قدرت ماشین نیست. در آن سو، معمولا عدد 5 تا 8 در موتورسنج به رنگ قرمز طراحی شده که به‌نوعی، نشان می‌دهد تعداد دور موتور نباید به آن برسد. به بیان دیگر، افزایش بیش از حد RPM، موتور به شکل قابل توجهی تحت فشار قرار گرفته و در طولانی‌مدت حتی ممکن است آسیب هم ببیند. این مسئله را می‌توان هم‌زمان با افزایش صدای تولیدشده توسط موتور نیز متوجه شد.
توجه به دور موتور ماشین و نگه داشتن آن روی سطح متوسط، علاوه بر کاهش فشار به موتور و همچنین مصرف سوخت، عمر آن را افزایش داده و باعث می‌شود تا رانندگی نرم‌تری را تجربه کنید. هرچند، در این بین ممکن است خرابی بعضی از حسگرها، تجربه بسیار بدی از رانندگی را برای شما به ارمغان آورند. برای مثال، در خودروهای چینی، خرابی این حسگرهایی که در ادامه ذکر می‌کنیم، می‌توانند عملکرد موتور و همچنین دور آن را تا حد زیادی دستخوش تغییر کنند:
یکی از مهم‌ترین کاربردهای مربوط به دور موتور، مشخص کردن زمان تعویض دنده است. در خودروهایی با جعبه دنده دستی، افزایش دور موتور منجر به افزایش سرعت خودرو می‌شود، اما روی هر دنده فقط به سرعت مشخصی می‌توان دست پیدا کرد؛ این یعنی با رسیدن به دور موتور مشخص، باید برای تعویض دنده اقدام کنید. این مسئله البته فقط در مورد خودروهای دستی صدق می‌کند چرا که در ماشین‌های اتوماتیک، زمان تعویض دنده به صورت کامپیوتری برنامه‌ریزی شده و این کار به صورت خودکار انجام می‌شود. اما در خودروهای دستی، نباید دنده را خیلی زود یا دیر عوض کرد.
بهترین دور موتور برای تعویض دنده چقدر است؟
تعویض به موقع دنده، در کنار جلوگیری از آسیب دیدن گیربکس ماشین، مزایای بسیاری دارد، از جمله:
- کاهش فشار به موتور ماشین
- حرکت نرم‌تر ماشین
- لرزش کمتر موتور و ماشین
- افزایش طول عمر موتور
- افزایش شتاب
اگر دنده را خیلی دیر عوض کنید، فشار زیادی به موتور و گیربکس وارد شده و اگر پدال را به درستی فشار ندهید، ممکن است باعث لرزش خودرو نیز باشد. زود عوض کردن دنده هم مشکلات دیگری مانند افت سرعت، کاهش شتاب، فشار آمدن به بخش‌های مختلف و همچنین لرزش را به همراه خواهد داشت. آسیب دیدن گیربکس نیز یکی از چند دلیل اصلی علت لرزش موتور خودرو است.
حال این سوال مطرح می‌شود که بهترین دور موتور برای تعویض دنده چیست؟
مهم‌ترین ملاک برای اینکه بدانید زمان تعویض دنده فرا رسیده، صدای موتور است. به بیان دیگر، موقع تعویض دنده، صدای موتور نباید حالتی غیر طبیعی (یعنی خیلی بلند یا خیلی آرام) داشته باشد. اگرچه هیچ استاندارد مشخصی در این زمینه وجود ندارد، اما باید بگوییم که معمولا بهترین دور موتور برای تعویض دنده، بین 3000 تا 4000 در شرایط مختلف است. اگر بخواهیم از لحاظ سرعتی نیز این مسئله را بررسی کنیم، تقریبا باید دنده را بعد از 20 تا 25 کیلومتر بر ساعت سرعت بیشتر، دنده را تعویض کرد.
دور موتور ماشین باید چند باشد؟
حالا که به شما گفتیم دور موتور چیست و چه اهمیتی دارد، احتمال یک سوال دیگر برای شما مطرح خواهد شد: دور موتور ماشین باید چند باشد؟ اصلا دور موتور در حالت درجا چقدر باید باشد و چه حالتی، طبیعی یا غیر طبیعی است؟
پاسخ این سوال را در بخش قبلی توضیح دادیم؛ دور موتور باید در حالتی باشد که صدایی طبیعی از موتور به گوش برسد. برای این مسئله نیز هیچ استاندارد مشخصی تعریف نشده، ولی اگر در حال رانندگی در مسیرهای طولانی‌تر بوده و قصد تعویض دنده را ندارید، بهتر است دور موتور در محدوده 3000 باشد چرا که در این دور، علاوه بر طبیعی بودن صدای موتور، قدرتی بالا نیز در اختیار خودرو قرار گرفته و خبری از افت سرعت نیز نخواهد بود.
در حالت درجا، معمولا دور موتور در کمترین میزان خود بوده و در اکثر خودروها، در محدوده 1500 باید باشد. در صورتی که بدون فشار دادن پدال شاهد نوسان دور موتور باشید، ممکن است یکی از قطعات یا سنسورهای ماشین شما ایراد داشته باشند. موارد زیر، برخی از این حسگرها در ماشین‌های چینی هستند که نقشی مهم را در تنظیم و تعیین دور موتور ایفا می‌کنند:
- سنسور دور موتور JAC J3 MT
- استپر موتور (سنسور دور آرام موتور) لیفان 520_620 1.6
- استپر موتور ( موتور پله ای ) NEW MVM315 SD
افت دور موتور در حین رانندگی هم دیگر مشکل آزاردهنده‌ای است که بسیاری از رانندگان، آن را تجربه کرده‌اند. این مسئله می‌تواند دلایل متعددی از جمله عدم تنظیم موتور ماشین، وجود مشکل در سیستم انتقال نیرو، خرابی سنسورهای دریچه گاز و هوا، مشکل در سوخت‌رسانی و … داشته باشد و لازم است در اسرع وقت، برای حل آنها اقدام شود. در این بین، نباید از تاثیر بسیار زیاد تعویض به موقع روغن موتور ماشین هم به آسانی گذشت چرا که استفاده از روغن موتور تازه، بازدهی موتور را به شکل قابل توجهی افزایش داده و همچنین مانع از خرابی بسیاری از سنسورهای ماشین نیز خواهد شد.
سخن پایانی
در این مقاله تلاش کردیم تا به صورت مفصل، در مورد عملکرد RPM موتور و اهمیت آن صحبت کنیم. کنترل و نگه داشتن دور موتور در محدوده درست، عمر موتور را افزایش داده و تا حد زیادی در هزینه‌های احتمالی نیز جلوگیری خواهد کرد. فراموش نکنید که توجه به زمان تعویض روغن موتور نیز بازده قلب تپنده خودرو را افزایش داده و از خراب شدن بسیاری از سنسورهای آن نیز جلوگیری خواهد کرد.
با این حال، اگر نیاز به خرید لوازم یدکی خودرو پیدا کردید، زدفیت در خدمت شما خواهد بود. این فروشگاه آنلاین با فراهم کردن طیف گسترده‌ای از قطعات یدکی ماشین‌های چینی با کمترین قیمت بازار، به شما اطمینان می‌دهد که محصول اصلی و باکیفیت در کوتاه‌ترین زمان در اختیار شما قرار خواهد گرفت. در نتیجه، نیازی به گشت‌وگذار در خیابان‌ها و پیدا کردن قطعات نبوده و می‌توان لوازم مورد نیاز را به ساده‌ترین شکل ممکن، خریداری کرده و درب منزل، دریافت کرد. از آنجایی که مراحل تعویض موتور خودرو بسیار پیچیده است، در صورت آسیب دیدن آن می‌تواند قطعات مختلف را به صورت جداگانه از زدفیت تهیه کرد.
