روغن موتور چیست؟ آشنایی با درجه بندی و انواع روغن موتور

روغن موتور ماشین، یکی از اساسی‌ترین لوازم مصرفی در اتومبیل‌ها است و می‌تواند نقشی موثر را در عملکرد صحیح موتور خودرو ایفا کند. البته روغن‌های موتور تنوع بسیار بالایی در بازار دارند و همین مسئله، باعث سردرگمی کاربران می‌شود. به همین بهانه، در ادامه قصد داریم علاوه بر اهمیت توجه به کیفیت روغن موتور، نگاهی به انواع این محصولات، درجه بندی و همچنین زمان تعویض آن‌ها داشته باشیم.

روغن موتور چیست؟

پیش از هر چیز بهتر است به این سوال پاسخ دهیم که روغن موتور چیست و چه مزایایی برای خودرو دارد؟ به صورت خلاصه، موتور خودرو از قطعات کوچک و بزرگ زیادی تشکیل شده است که برای روشن شدن، با سرعتی بالا در کنار یکدیگر حرکت کرده و دمایی بسیار زیاد را ایجاد می‌کنند. وظیفه اصلی روغن ماشین، تسهیل عملکرد قطعات موتور با ایجاد روان‌کاری و همچنین خنک‌سازی قطعات است.

در حال حاضر، شرکت‌های زیادی در زمینه تولید روغن‌های موتور فعالیت داشته و محصولات خود را با درجه‌های کیفی متفاوتی نیز عرضه می‌کنند. برای اینکه خودرو بالاترین بازده را داشته باشد، توصیه می‌کنیم سراغ محصولات باکیفیت بروید تا اصطکاک و سایش قطعات به پایین‌تر میزان برسد. افزون بر این، عدم تعویض به موقع روغن، ممکن است شما را مجبور به شستن موتور ماشین نیز بکند.

انواع روغن موتور ماشین سواری

همانند بسیاری از دیگر محصولات موجود در بازار، روغن های ماشین هم تنوع زیادی دارند و در بسیاری از موارد حتی می‌توانند برای خریداران غافلگیرکننده نیز باشند. در پایین، انواع روغن های موتور خودرو را به صورت کامل معرفی خواهیم کرد:

روغن مینرال یا معدنی

ساده‌ترین نوع از روغن های مخصوص موتور اتومبیل، مینرال یا معدنی هستند. این روغن‌ها مستقیما از نفت خام تولید شده و فاقد افزودنی‌های خاص هستند. برای خودروهای ساده یا افرادی که سبک رانندگی معمولی دارند، روغن‌های مینرال توصیه می‌شود.

مهم‌ترین مزیت این روغن‌ها، هزینه بسیار پایین آنهاست.

روغن نیمه سنتتیک یا نیمه مصنوعی

یکی از دیگر از نمونه‌های بسیار پرفروش روغن های موتور، مدل‌های نیمه مصنوعی یا اصطلاحا، نیمه سنتتیک است. سازندگان در تولید این محصولات، از روغن‌های معدنی یا افزودنی‌های خاصی استفاده می‌کنند که طول عمر روغن و مقاومت آن در برابر حرارت را تا حد قابل توجهی افزایش می‌دهد.

قیمت این مدل از روغن‌ها، کمی بالاتر از مدل قبلی است، ولی به همان اندازه می‌تواند نقش موثرتری روی سلامت موتور خودرو در طولانی‌مدت داشته باشد.

روغن سنتتیک یا مصنوعی

بهترین نوع روغن موتور ماشین موجود در بازار، سنتتیک یا مصنوعی است. در تولید این محصولات، به جای نفت خام، از ترکیب مواد شیمیایی مختلف با هیدروکربن‌ها استفاده می‌شود تا مقاومت و خاصیت‌های روغن تا حد قابل توجهی افزایش یابد.

در حال حاضر، روغن‌های مصنوعی بالاترین قیمت را در بازار دارند.

روغن موتور ماشین سنگین

این مدل از روغن‌ها که برای خودروهای دیزلی طراحی شده‌اند، به دلیل جذب کربن بیشتر توسط موتور، افزودنی‌های بالاتری از جمله مواد ضد سایش بیشتری دارند تا بازده موتور ماشین به بالاترین میزان برسد.

درجه بندی روغن موتور ماشین

همان‌طور که گفتیم، خودروهای مختلف به روغن‌های متفاوتی نیاز دارند و همین مسئله باعث شده تا جامعه مهندسان خودرو که با عنوان اختصاری SAE شناخته می‌شود، روغن‌های موتور را درجه‌بندی کنند. این درجه‌بندی در واقع همان اعداد و ارقامی است که روی بسته محصولات درج می‌شود. البته، شاخص‌های دیگری هم برای درجه بندی روغن‌ها وجود دارد که کاربرد کمتری دارند.

به صورت کلی، این محصولات در دو دسته تک‌درجه‌ای یا چنددرجه‌ای به فروش می‌رسند؛ در پایین، به تفصیل در مورد آنها صحبت می‌کنیم.

روغن موتور تک درجه ای

در این محصولات، در کنار عبارت SAE می‌توانند یک عدد معمولا دورقمی را پیدا کرد که آن عدد در حقیقت نشان‌دهنده میزان ویسکوزیته یا گران‌روی را نشان می‌دهد؛ مانند 0، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 40، 50 و 60.

روغن موتور چند درجه ای

روغن‌های چند درجه‌ای، ساختار کاملا متفاوتی داشته و در آنها می‌توان یک حرف و دو عدد را پیدا کرد؛ مانند SAE20W50. در اینجا، حرف W مخفف کلمه Winter به معنی زمستان است؛ این یعنی می‌توان از این روغن برای فصل سرما نیز استفاده کرد. عدد سمت چپی، نشان‌دهنده میزان گران‌روی در دماهای پایین و عدد سمت راست، میزان آن در دماهای بالا را نشان می‌دهد.

از این محصولات با نام روغن‌های چندفصل نیز یاد می‌شود چرا که برای شرایط آب و هوایی مختلفی طراحی شده و رانندگان را از تعویض دائمی روغن‌های موتور، بی‌نیاز می‌کنند.

روغن موتور ماشین را کی عوض کنیم؟

نباید فراموش کرد که روغن موتور نیز همانند هر وسیله مصرفی دیگر، عمر مشخصی داشته و بعد از مدتی، خاصیت خود را از دست می‌دهد. عمر روغن موتور، در قالب میزان کیلومتر تعیین می‌شود؛ عمده روغن‌های موتور، عمری برابر با 8 هزار کیلومتر دارند و بعد از طی کردن این مسافت، خاصیت‌های اصلی خود را از دست خواهند داد.

اگر روغن موتور ماشین به موقع تعویض نشود، مشکلات زیادی را به همراه خواهد داشت، از جمله:

• افزایش اصطکاک قطعات داخلی موتور
•  ایجاد ساییدگی و افزایش سر و صدا
•  کاهش قابل توجه شتاب
•  امکان شکسته شدن یا سوراخ شدن موتور
• آسیب کامل موتور در صورتی که برای مدت زمان طولانی، روغن آن را عوض نکنید

زمان تعویض روغن موتور بسته به برند روغن و همچنین تکنولوژی ساخت خود اتومبیل، کاملا متفاوت است. در این باره دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ برخی زمان تعویض روغن موتور را هر 5000 کیلومتر یا هر 6 ماه یک‌بار می‌دانند، در حالی که برخی می‌گویند این کار باید هر 3 ماه یک‌بار انجام شود. برخی حتی معتقدند که تعویض روغن تا 12000 کیلومتر هم مجاز است! در آن سو، برای خودروهایی با موتور توربو توصیه می‌شود روغن موتور را در فواصل زمانی کوتاه‌تر، تعویض کنید.

اگر بخواهیم یک بازه کلی را برای محصولات مختلف در نظر بگیریم، احتمالا هر 5000 کیلومتر مناسب خواهد بود. اگر به دنبال زمان طلایی تعویض روغن موتور باشید، بهتر است صرفا به اطلاعاتی که داخل دفترچه راهنمای خودرو شما نوشته توجه کنید.

نشانه های زمان تعویض روغن موتور

زمان تعویض کردن روغن موتور خودرو به فاکتورهای زیادی بستگی دارد و حتی شاید لازم باشد زودتر از میزان کیلومتر طی‌شده، نیاز به تعویض روغن موتور خودروی خود داشته باشید. موارد زیر، برخی از مواردی هستند که نشان از کاهش کیفیت روغن موتور و فرا رسیدن زمان تعویض آن دارند:

• روشن شدن چراغ چک: حتی اگر مسافت زیادی را با خودرو طی نکرده باشید، نباید روشن شدن چراغ چک روغن را نادیده بگیرید.
• شنیدن صدای ضربه از موتور: کثیفی یا کهنگی روغن، باعث ایجاد اصطکاک در موتور، حرکت سخت قطعات و در نتیجه، ایجاد صداهای مختلف خواهد شد.
• بالا بودن دور موتور در حالت سکون: یکی دیگر از نشانه‌های زمان تعویض روغن موتور که می‌تواند به دلیل ایجاد اصطکاک بالا در حرکت یاتاقان‌ها یا پیستون‌ها باشد.
• کاهش شتاب: روغن کثیف یا کهنه، خاصیت خود در روانکاری قطعات را از دست داده و همین مسئله، موجب کاهش شتاب می‌شود.

روغن موتور ماشین باکیفیت، ضامن سلامتی خودرو

شرکت‌های ایرانی و خارجی زیادی در زمینه تولید انواع روغن موتور ماشین فعالیت دارند و می‌توان آنها را با قیمت‌های بسیار متفاوتی هم خریداری کرد. اگرچه قیمت همیشه در اولویت است، اما نباید از کیفیت هم غافل شد چرا که محصولات بی‌کیفیت، نتیجه عکس داشته و باعث آسیب دیدن موتور خودرو در استفاده طولانی‌مدت خواهند شد.

در این بین، نسخه تقلبی بسیاری از روغن‌های موتور معروف را نیز می‌توان در بازار پیدا کرد که متاسفانه ارزش خرید پایینی داشته و بعضا با برچسب‌های قیمتی بالا نیز به فروش می‌رسند. اگر قصد خرید روغن موتور ماشین را دارید، زدفیت می‌تواند بهترین انتخاب باشد. این فروشگاه بزرگ با سال‌ها تجربه در زمینه عرضه انواع روغن‌های موتور، محصولات اورجینال را با تضمین اصالت و قیمت در اختیارتان قرار می‌دهد تا خریدی خاطره‌انگیز برای شما رقم بخورد.