کاسه نمد چیست؟ راهنمای عملکرد، انواع و دلایل خرابی کاسه نمد
قسمت‌های مختلف خودروی شما در معرض انواع آلودگی‌ها قرار دارند. نشتی روغن و نفوذ آب به آنها و همچنین ورود گردوغبار، رفته‌رفته می‌تواند عملکرد آنها را مختل کرده و حتی خساراتی جدی به‌دنبال داشته باشد. مهم‌ترین راهکار خودروسازان برای این مشکل تاکنون، نصب قطعه‌ای به نام کاسه نمد است.
برای محافظت بهتر از خودروی خود در برابر عوامل ذکر شده لازم است بدانید که کاسه نمد چیست و چطور عمل می‌کند؟ در این مقاله، ضمن بررسی این موارد، کاربردها، دلایل خرابی و انواع کاسه نمد را نیز معرفی می‌کنیم. با ما همراه شده و با یکی از مهم‌ترین لوازم یدکی خودروی خود در کمتر از چند دقیقه آشنا شوید.
کاسه نمد چیست؟
کاسه نمد، یک قطعه دایره‌ای یا حلقوی قطور ساخته‌شده از لاستیک یا سیلیکون است که در سیستم‌های مکانیکی مختلف به‌منظور آب‌بندی قطعات به‌کار می‌رود. وظیفه اصلی آن نیز، جلوگیری از نشت روغن و مایعات از سیستم است. کاسه نمد را می‌توان به‌عنوان یک درزگیر توصیف کرد که دو بخش متحرک یک سیستم مکانیکی مانند موتور خودرو و گیربکس را از یکدیگر جدا کرده و آنها را عایق‌بندی می‌کند. در زبان بین‌المللی صنعت، به این قطعه Oil Seal، Shaft Seal یا Radial Shaft Seal گفته می‌شود. کاسه نمد، نزد برخی تعمیرکاران ایرانی به شفت سیل یا رادیال شفت سیل نیز معروف است.
کاربرد کاسه نمد چیست؟
کاربرد کاسه نمد در خودرو عمدتا در بخش‌های موتوری، گیربکس، پلوس، سیستم ترمز و اساسا هر قسمتی که در آن نوعی سیال مانند روغن موتور یا روغن گیربکس جریان دارد. با نصب این قطعه در انتهای مسیر عبور جریان سیال، یعنی شفت‌ها یا بلبرینگ‌ها نه‌تنها از نشتی آن به بیرون جلوگیری می‌شود، بلکه جلوی ورود آلودگی‌های بیرونی به داخل نیز گرفته خواهد شد. از طرف دیگر، با نصب کاسه نمد از عدم اصطکاک قسمت‌های مختلف یک پوسته حاوی سیالات با قطعات بیرونی هم اطمینان حاصل می‌شود.
اجزاء تشکیل دهنده کاسه نمد چیست؟
به‌منظور درک بهتر نحوه عملکرد کاسه نمد ابتدا باید اجزاء تشکیل‌دهنده این قطعه به‌ظاهر ساده را بشناسید. آنها را در این بخش بررسی می‌کنیم.
نمد یا غشای بیرونی کاسه نمد
بخش بیرونی کاسه نمد که عملا از نشتی سیال جلوگیری می‌کند، غشای آن است که در ایران به نمد یا آب‌بند نیز معروف است. این قسمت قطور از مواد لاستیکی و سیلیکونی مقاوم به حرارت و فشار ساخته شده و در عین حال، اندکی خاصیت ارتجاعی دارد. ساختار آن نیز شامل سه قسمت لبه منعطف، مرز گوه‌ای‌شکل و گردگیر شیاردار است. از شیارهای لبه گردگیر برای باز و بسته کردن کاسه نمد استفاده می‌شود. مهم‌ترین متریال‌ها در ساخت غشای بیرونی کاسه نمد، موارد زیر هستند:
- سیلیکون؛ با مقاومت بالا در برابر ضربه، فشار و افزایش دما
- پلی‌اورتان یا PU؛ با مقاومت بالا در برابر خوردگی، ضربه و افزایش دما
- چرم؛ با انعطاف‌پذیری بیشتر و تحمل دمای متوسط
- لاستیک ACM؛ با مقاومت عالی در برابر ضربه، خوردگی و افزایش دما تا ۱۶۵۰ درجه سانتی‌گراد
- لاستیک NBR؛ مناسب برای بسیاری از قسمت‌های خودرو با مقاومت خوب در برابر خوردگی و افزایش دما
پایه یا محفظه کاسه نمد
کل سیستم کاسه نمد در درون یک محفظه فولادی محکم به شکل یک واشر قرار دارد که به آن پایه نیز گفته می‌شود. این قسمت، دارای بخش‌هایی برای اتصال به بخش دوار قطعه حاوی سیال است. این واشر فلزی همچنین از کاسه نمد و دیگر بخش‌های آن در برابر ضربات نیز محافظت می‌کند.
فنر کاسه نمد
فنر کاسه نمد، بین واشر و غشای بیرونی آن قرار گرفته و با خاصیت ارتجاعی خود، وظیفه فشرده‌سازی غشا به سر شفت را به‌عهده دارد. بدون وجود فشار فنر، احتمال نشتی سیال بسیار زیاد است. از طرف دیگر، با وجود فنر، احتمال حرکت نمد نیز تا حد خوبی از بین می‌رود.
نحوه عملکرد کاسه نمد
اساس عملکرد کاسه نمد، وارد آوردن فشار شعاعی بر لبه شفت مورد نظر است. این فشار از سوی فنر به غشای بیرونی یا نمد وارد شده و سبب می‌شود که این بخش، علی‌رغم قطر داخلی کمتر نسبت به شفت، بتواند آن را آب‌بندی کند. از طرفی با نفوذ مقداری از روغن درون سیستم متحرک به لبه آب‌بندی غشای بیرونی کاسه نمد، لایه‌ای نازک از روغن، بین لبه آب‌بند و شفت تشکیل می‌شود. فنر این لایه را نیز فشرده کرده و درنهایت، قسمت بیرونی را در برابر سیال، محافظت می‌کند.
انواع کاسه نمد را بشناسید
با مراجعه به مراکز خرید لوازم یدکی ماشین با انواع مختلفی از کاسه نمد مواجه می‌شوید. آشنایی اولیه با هریک از آنها می‌تواند فرآیند خرید را برای شما آسان‌تر کند. در ادامه، انواع کاسه نمد را بر اساس معیارهای متفاوت دسته‌بندی کرده‌ایم.
انواع کاسه نمد بر اساس محل نصب
کاسه نمد در همه انواع ماشین‌آلات صنعتی کاربرد دارد اما مهم‌ترین انواع آن در یک خودرو عبارتند از:
- کاسه نمد پلوس. در محل اتصال پلوس با دیفرانسیل یا گیربکس به‌منظور جلوگیری از نشت روغن گیربکس یا دیفرانسیل به پلوس نصب می‌شود.
- کاسه نمد گیربکس. در محل اتصال شفت‌های گیربکس به بدنه آن یا در اطراف شفت‌های ورودی و خروجی قرار می‌گیرد.
- کاسه نمد میل‌سوپاپ. برای جلوگیری از روغن‌ریزی میل سوپاپ به قطعات مهم دیگر مانند تسمه‌تایم نصب می‌شود.
- کاسه نمد میل‌لنگ. پشت پولی سر میل‌لنگ یا پشت فلایویل نصب شده و روغن موتور را به محفظه بر‌می‌گرداند.
- کاسه نمد چرخ‌ها. در نقاط اتصال محور چرخ به دیگر بخش‌ها قرار داشته و از نفوذ آب و گردوغبار جلوگیری می‌کند.
- کاسه نمد دیفرانسیل. در اطراف محل اتصال شفت‌های دیفرانسیل به چرخ‌ها قرار می‌گیرد.
- کاسه نمد پمپ روغن. در محل اتصال پمپ روغن به موتور قرار دارد.
انواع کاسه نمد بر اساس سیال
هر کاسه نمد بر اساس ساختار و جنس نمد خود می‌تواند برای جلوگیری از نشتی نوع خاصی از سیالات ساخته شده باشد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- کاسه نمد مخصوص گریس، شامل انواع مختلف با نمدهای U، K و V شکل
- کاسه نمد مخصوص روغن، شامل انواع مختلف با غشای بیرونی S، SN، T، TN و X شکل
انواع کاسه نمد بر اساس ساختار
از نظر ساختاری نیز کاسه نمد علاوه بر نوع معمول فنردار خود در انواع مختلفی تولید می‌شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- کاسه نمد بدون فنر؛ مناسب برای سیالات بسیار غلیظ مانند گریس، با قدرت تحمل فشار کمتر در مقایسه با انواع فنردار و دارای غشای بیرونی عمدتا لاستیکی
- کاسه نمد دولبه؛ دارای یک لبه آب‌بند اضافه برای محافظت‌کنندگی بیشتر و مقاومت بهتر در برابر فشار، خوردگی و حرارت
- کاسه نمد دوبلکس؛ مناسب برای آب‌بندی دو قسمت متحرک با دو سیال متفاوت.
- انواع پیچیده‌تر؛ مانند کاسه نمدهای مارپیچ یا دارای فنر داخلی اضافه که برای برخی قسمت‌ها نظیر دیفرانسیل و گیربکس مناسب‌تر هستند.
دلایل خرابی کاسه نمد چیست؟
کاسه نمد در معرض انواع فشارها و عوامل فرساینده قرار دارد که می‌توانند باعث خرابی یا پوسیدگی آن شوند. مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- کیفیت نامرغوب اولیه ساخت
- فرسایش و خوردگی طبیعی در اثر مجاورت با سیالات شیمیایی
- فشار بیش از اندازه فنر به نمد
- دمای بیش از اندازه محیط
- نصب نادرست
- نصب کاسه نمد نامناسب
- عدم تعویض به‌موقع روغن‌ها و گریس‌ها
سخن آخر؛ خرید کاسه نمد
برخی از دلایل خرابی کاسه نمد اجتناب‌ناپذیر بوده و این قطعه دیر یا زود باید تعویض شود. توصیه همیشگی ما این است که لوازم یدکی خودروی خود را تنها از برندهای شناخته‌شده تهیه کنید. همچنین با دریافت مشاوره از افراد متخصص، بهترین نوع کاسه نمد را بسته به محل نصب آن خریداری کرده و نصب آن را نیز به‌صورت اصولی انجام دهید. شرکت زدفیت، واردکننده انواع لوازم یدکی خارجی آماده ارائه مشاوره خرید کاسه نمد، فروش این محصول با ضمانت اصالت کالا و ارسال آن به سراسر کشور است. برای دریافت اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
