۱۹ علت لرزش فرمان خودرو در سرعت های مختلف + راه حل رفع آنها
لرزش فرمان، یکی از شایعترین مشکلات رانندگان است که نهتنها در خودروهای قدیمی؛ بلکه حتی خودروهای صفر کیلومتر نیز میتواند رخ دهد. این مشکل درصورت بیتوجهی قطعا خطراتی جانی به دنبال دارد. به همین دلیل، پیدا کردن علت لرزش فرمان خودرو به محض احساس خفیفترین لرزشها نیز ضروری است.
توجه داشته باشید که لرزش فرمان در سرعتهای مختلف میتواند پدیدار یا رفع شود. از این رو در این مقاله به بررسی ۱۹ علت شایع آن در سرعتهای مختلف میپردازیم. در آخر نیز راهکارهای رفع و نکات پیشگیری از آن را شرح میدهیم. با ما همراه شده و این مشکل شایع را ریشهیابی و برطرف کنید.
۴ علت لرزش فرمان در سرعت پایین
منظور از سرعت پایین، سرعتهای کمتر از ۸۰ کیلومتر بر ساعت یعنی تقریبا قبل از دنده سه است. مهمترین دلایل لرزش فرمان خودرو در این سرعتها موارد زیر هستند.
عملکرد ناقص سیستم فرمان هیدرولیک
خودروهای مدرن امروزی عمدتا به فرمان هیدرولیک مجهز هستند. این سیستم از بخشهای مختلفی تشکیل شده و در سرعتهای پایین، بار اصلی در انتقال قدرت به چرخها را بهدوش میکشد. بنابراین عملکرد ناقص آن میتواند علت لرزش فرمان در سرعتهای پایین باشد. مهمترین آنها عبارتند از:
- کاهش سطح روغن هیدرولیک یا افت کیفیت آن. فرمان هیدرولیک از روغن برای انتقال نیرو به چرخها استفاده میکند. با کاهش سطح این روغن، افت ویسکوزیته یا خشکی بیشازحد آن، سیستم فرمان نمیتواند قدرت لازم برای انتقال نیرو را تامین نماید.
- خرابی پمپ هیدرولیک. یک پمپ هیدرولیک خراب نمیتواند روغن را با قدرت مناسب به لولههای انتقال قدرت پمپاژ کند. لرزش فرمان خودرو در این حالت هنگام دور زدن نیز محسوس است.
- خرابی تسمه و پولی فرمان. با پوسیدگی تسمه فرمان یا شل شدن آن، قدرت لازم برای پمپاژ روغن در پمپ هیدرولیک تامین نمیشود.
- پوسیدگی یا ترکیدگی شیلنگهای فرمان. نشتی، گرفتگی و ترکخوردگی شیلنگ روغن هیدرولیک با افت نیروی روغن همراه بوده و میتواند علت لرزش فرمان باشد.
لرزش موتور در سرعت های پایین
موتور خودرو در خودروهای فرمان هیدرولیک از طریق تسمه با آن ارتباط مستقیم دارد. بنابراین، علت لرزش فرمان میتواند لرزش موتور باشد. در خودروهای با فرمان مکانیکی نیز موتور با چند پایه به شاسی متصل شده و بنابراین با فرمان ارتباطی غیرمستقیم دارد. از مهمترین مشکلاتی که میتوانند در سرعتهای پایین به لرزش بیشازحد موتور و درنتیجه فرمان منجر شوند عبارتند از:
- احتراق ناقص به دهها دلیل نظیر گرفتگی انژکتورها، گرفتگی فیلتر سوخت یا خرابی سنسور دریچه گاز
- خرابی و کوئلها و شمعها
- عملکرد ناقص دینام و باتری
- خرابی یاتاقانها
- کاهش سطح روغن موتور یا کیفیت آن
در این بین، کاهش سطح یا کیفیت روغن ترمز، تاثیر مستقیمتری بر لرزش فرمان در سرعت پایین دارد. در مقاله روغن موتور چیست به تفصیل درباره نقش این روغن، معیارهای کیفی و طول عمر متوسط آن صحبت کردهایم.
تنظیم نبودن چرخ ها و لاستیک ها
دیگر علت لرزش فرمان خودرو در سرعتهای پایین میتواند تنظیم نبودن زاویه چرخها یا آسیبدیدگی آنها باشد. مشکلی که خود را به شکل تمایل خودرو به یک سمت حین حرکت نیز نشان میدهد. همچنین تنظیم نبودن باد لاستیکها یا صافشدگی آنها نیز تاثیر مشابهی دارد.
مشکلات سیستم تعلیق
خرابی، شکستگی یا لقشدگی قطعات سیستم تعلیق بهخصوص کمکفنرها، سیبکها یا اتصالات فرمان باعث ناپایداری چرخها میشود. همانطورکه گفتیم این موضوع یک علت لرزش فرمان خودرو در سرعت پایین است.
۶ علت لرزش فرمان در سرعت بالا
در برخی از خودروها، بهخصوص خودروهای داخلی، شاهد لرزش فرمان خودرو در سرعتهای بالاتر از ۸۰ کیلومتربرساعت هستیم که مهمترین دلایل آن را در این بخش بررسی میکنیم:
آسیب دیدگی چرخ ها و مشکلات لاستیک ها
میتوان گفت که علت لرزش فرمان خودرو در سرعتهای بالا را بیش از هر جای دیگری باید در لاستیکها و چرخها جستجو کرد. مهمترین مشکلات شایع در این بخشها که منجر به لرزش فرمان میشوند عبارتند از:
- خارج شدن چرخها از تراز
- تاببرداشتگی دیسک چرخها
- آسیبدیدگی رینگ لاستیک
- اعوجاج چرخها بر اثر ضربات یا شکستگی اکسل
- صافشدگی آج لاستیکها بهخصوص لاستیکهای جلو
- تنظیم نبودن باد لاستیکها
- فرسودگی ساچمهها و غلتک بلبرینگها و درنتیجه لقشدن چرخها
- استفاده از لاستیکهای با قطر ناکافی و درنتیجه کاهش قدرت لاستیکها
- ساییدگی و اعوجاج میلهای نگهدارنده چرخها
- خرابی و ساییدگی میل گاردان یا مفصلهای آن در خودروهای دیفرانسیل عقب و چهارچرخ متحرک
خرابی کمک فنرها، سیبک ها و بوش های سیستم تعلیق
سیستم تعلیق خودرو، نقشی اساسی در جذب ضربات کوچک وارده به شاسی و چرخها در سرعتهای بالا دارد. در این بین، علت لرزش فرمان با توجه به زمان وقوع آن میتواند خرابی هر یک از قطعات زیر باشد:
- سیبکها: لرزش فرمان در چرخش به اطراف در سرعت بالا
- کمکفنرها: لرزش فرمان در مسیرهای مستقیم با سرعت بالا
- دمپر فرمان: لرزش فرمان هیدرولیک در سرعت بالا با عبور از دستاندازهای کوچک و بزرگ
خرابی گیربکس و لرزش فرمان
یک گیربکس فرسوده و مستهلک، تاثیر خود را بیش از هرجای دیگری روی پایداری فرمان در سرعتهای بالا نشان میدهد. خردشدگی ساچمههای درون این سیستم، خرابی سنسورها یا کاهش سطح و افت کیفیت روغن گیربکس احتمالا علت لرزش فرمان خودروی شما هستند.
کاهش قدرت موتور در سرعت بالا
علت لرزش فرمان شما در سرعتهای بالا میتواند به دلیل افت قدرت موتور در دورهای بالاتر باشد. دلیل اصلی این موضوع نیز احتراق ناقص است. در این موارد، نسبت سوخت به هوا به هم ریخته و بخشی از بنزین بهصورت نسوخته باقی میماند. بنابراین نیروی لازم برای افزایش شتاب تامین نشده و موتور شروع به لرزیدن میکند.
خرابی یاتاقان موتور
وظیفه یاتاقان موتور، برقراری یک ارتباط نرم و روان میان میللنگ و پیستون است. از آنجایی که در سرعتهای بالا، قطعات درون موتور نیز با سرعت و شدت بیشتری حرکت میکنند، خرابی یاتاقان یا اصطلاحا یاتاقان زدن با افزایش لرزش موتور همراه شده و میتواند علت لرزش فرمان خودرو باشد. این قطعه، نقشی اساسی در سلامت موتور ایفا میکند. بنابراین بهعنوان یک راننده حرفهای باید حتما بدانید که یاتاقان چیست و چطور ممکن است خراب شود؟
آسیب دیدگی شاسی و جلوبندی
شاسی و جلوبندی خودرو در معرض انواع ضربات ریز و درشت قرار دارند. بنابراین بهویژه اگر در جادههای پردستانداز تردد میکنید، احتمال اعوجاج و شلشدگی اتصالات این بخشها وجود دارد. مشکلی که به لرزش چرخها، میلهای ارتباطی فرمان و درنتیجه خود فرمان منجر میشود.
۴ علت لرزش فرمان در حالت درجا
در مورد بعضی خودروها نیز شاهد لرزش فرمان در حالت دنده خلاص یا درجا هستیم. به عنوان مهمترین دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هواگرفتگی فرمان هیدرولیک
علت لرزش فرمان هیدرولیک در حالت درجا به احتمال زیاد، هواگرفتگی این سیستم است. حبابهای هوا به دلایل مختلفی میتوانند وارد مسیر سیال درون شیلنگهای روغن یا پمپ روغن هیدرولیک شوند. نشتی اتصالات یا شیلنگها، تعمیرات و سرویس غیرحرفهای و کاهش سطح روغن از مهمترین دلایل این موضوع هستند.
ارتعاشات موتور و پایه های آن
احتراق ناقص، خرابی شمعها، عدم جرقهزنی، باتری ضعیف و انژکتورهای فرسوده یا مسدود میتوانند علت لرزش موتور و سپس علت لرزش فرمان شما در حالت درجا باشند. همچنین پایههای فرسوده یا آسیبدیده نیز نمیتوانند لرزش موتور را جذب کرده و مقداری از آن را به فرمان منتقل میکنند.
تسمه های شل یا فرسوده
با پوسیدگی یا شلشدگی هریک از تسمههای زیر کاپوت، شاهد افزایش لرزش موتور و درنتیجه فرمان در حالت درجا هستیم. تسمههای دینام و فن و تسمه هیدرولیک نقش مهمتری در این زمینه دارند.
خرابی سه شاخه پلوس
علت لرزش فرمان بهخصوص در حالت درجا و زمانیکه دنده درگیر است، میتواند خرابی سهشاخه پلوس باشد. این قطعه که خود مجموعهای از چند پلوس است در خودروهای دیفرانسیل جلو، بین گیربکس و محور چرخها قرار گرفته و امکان گردشهای انعطافپذیر در حالت خلاص را میدهد. ساییدگی و شکستگی آن نیز با صدای تقتق همراه است.
۵ علت لرزش فرمان هنگام ترمزگیری
لرزش فرمان خودرو هنگام ترمزگیری هم مشکل شایعی است که عمدتا به سیستم ترمز ارتباط دارد. ۵ علت شایع آن را در این بخش بررسی میکنیم.
تاب برداشتن یا شکستن دیسک ترمز
هنگام گرفتن پدال ترمز، دیسک یا روتر ترمز باید کاملا به لنت ترمز بچسبد. بااینحال، دیسکهای تاببرداشته و فرسوده معمولا تماس یکنواختی با لنتها نداشته و میتواند علت لرزش فرمان خودرو باشند. گرمای بیشازحد، اصلیترین دلیل تاب برداشتن دیسک ترمز است.
فرسودگی لنت ترمز
تماس یکنواخت دیسک ترمز و لنت ترمز، مستلزم سلامت لنتهای ترمز نیز هست. لنتهای فرسوده و مستهلک نیز از انتقال برابر نیروی ترمز جلوگیری کرده و میتوانند سبب لرزش فرمان بشوند. بنابراین حتما تحقیق کنید که سازوکار لنت ترمز چیست و چه زمانی باید آن را تعویض کرد.
اختلال در سیستم ABS یا هیدرولیک ترمز
سیستم ABS در خودروهای نسبتا جدید، وظیفه جلوگیری از قفلشدگی چرخها هنگام ترمزگیری ناگهانی را بهعهده دارد. وجود نشتی در این سیستم هیدرولیکی، شلشدگی اتصالات و دیگر مشکلات آن، سبب کاهش فشار از مقدار استاندارد در سیستم ترمز خواهد شد. مشکلی که شاید علت لرزش فرمان خودروی حتی مدرن و صفر شما باشد.
خرابی کالیپر ترمز
اتصال یکنواخت و با قدرت مناسب دیسک و لنت ترمز به یکدیگر به کمک قطعهای به نام کالیپر صورت میگیرد. بنابراین خرابی این قطعه را نیز میتوان یک علت لرزش فرمان حین گرفتن ترمز دانست. نشانه مهم یک کالیپر خراب، ساییدگی غیریکنواخت لنت ترمز یا اعوجاج دیسک است.
پوسیدگی یا تاب برداشتن صفحه کلاچ
صفحه کلاچ خودرو به دلایل متعدد و از همه مهمتر، استهلاک طبیعی، رطوبت و ضربه میتواند پوسیده شود یا تاب بردارد. این مشکل نیز سبب افت قدرت سیستم تعلیق و ترمز در مهار لرزشها حین ترمزگیری شده و به شکل لرزش فرمان بروز پیدا میکند. همچنین خرابی قطعات جانبی صفحه کلاچ نظیر دوشاخه کلاچ نیز میتوانند دلیل این مشکل باشند.
راهکار حل مشکل لرزش فرمان
مهمترین قدم در رفع مشکل لرزش فرمان خودرو، شناسایی علت آن است. معمولا تعمیرکاران مراحل زیر را قدمبهقدم برای این منظور انجام میدهند:
۱- تنظیم زاویه فرمان و سیستم هیدرولیک. علت لرزش فرمان در بسیاری موارد تغییر تدریجی زاویه آن است. در خودروهای فرمان هیدرولیک هم ابتدا وضعیت روغن فرمان و پمپ آن بررسی میشود.
۲- بازرسی لاستیکها و تنظیم باد. بهخصوص اگر لاستیکها ساییده و نامتقارن شدهاند باید آنها را تعویض کنید. سپس باید تنظیم باد کرده و آنها را بالانس نمایید.
۳- بازرسی چرخها. بهخصوص اگر علاوه بر لرزش فرمان، خودرو در سرعتهای بالا به یک سمت کشیده میشود، تنظیم زاویه چرخها نیز ضروری است.
۴- بازرسی سیستم تعلیق. اگر علت لرزش فرمان از لاستیک یا چرخها نبود، باید قطعات مهم سیستم تعلیق یعنی کمکفنرها، بوشها و سیبکها را بررسی و درصورت لزوم تعویض کنید.
۵- بازرسی سیستم ترمز. اگر زمان زیادی از تعویض لنتها گذشته، بررسی آنها بههمراه دیسکها، صفحهکلاچ و سیستم ABS مرحله بعدی است.
۶- بررسی پایههای موتور و پلوسها. در موارد جدیتر، بهویژه پس از عبور از دستاندازهای بزرگ یا تصادفات شدید، بررسی پایههای موتور و سهشاخه پلوس برای یافتن علت لرزش فرمان موتور انجام میشود.
۷- بررسی ایرادات موتوری. اگر علاوه بر لرزش فرمان، شاهد علائم دیگر نظیر صدای ضربه از موتور، انتشار بوی بنزین در خودرو، افزایش مصرف سوخت و جوشآوردن هستید، باید داخل موتور نیز بررسی شود.
اقداماتی که از لرزش فرمان جلوگیری میکند
با رعایت نکات ساده زیر احتمالا شاهد بروز مشکل لرزش فرمان در خودروی خود نخواهید بود:
- پرهیز از عبور پرسرعت از روی دستاندازهای بزرگ
- پرهیز از رانندگی پرشتاب با تغییر سرعت و جهت ناگهانی و نامتناسب با قدرت موتور
- پرهیز از انجام حرکات اضافه و نمایشی با فرمان خودرو
- ترمزگیری آرام و تدریجی
- کاهش سرعت هنگام پیچیدن و دور زدن
- تنظیم باد و تعویض بهموقع لاستیکها
- بررسی منظم وضعیت چرخها و بالانس کردن آنها بهخصوص پس از تعویض یا تنظیم باد لاستیک
- سرویس دورهای سیستم تعلیق و ترمز
- بررسی منظم وضعیت تسمهها
- تعویض بهموقع روغنهای مختلف در سیستم فرمان، ترمز، گیربکس و موتور
خرید قطعات یدکی باکیفیت؛ راهکار اصلی رفع لرزش فرمان
تقریبا در تمامی ۱۹ علت لرزش فرمان که در این مقاله بررسی کردیم، ردپایی از یک قطعه خراب دیده میشود. بنابراین، مهمترین راهکار مقابله با این مشکل و رفع آن حداقل برای مدتی طولانی، خرید قطعات یدکی باکیفیت است. در زدفیت با واردات انواع قطعات مرتبط با فرمان خودرو از سیستم تعلیق و ترمز گرفته تا فرمانهای هیدرولیک و قطعات موتوری از برندهای معتبر چینی، تلاش کردهایم دغدغههای موجود در این زمینه را کاهش دهیم. برای دریافت لیست قیمت و اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما تماس بگیرید.
