سنسور سرعت خودرو چیست؟ انواع، عملکرد و علائم خرابی سنسور سرعت خودرو

در خودروهای امروزی، سنسورها نقشی اساسی دارند. آنها اطلاعات لازم را از بخش‌های مختلف جمع‌آوری کرده و برای سیستم کنترل الکترونیکی مرکزی یا ECU ارسال می‌کنند.

ECU نیز بر اساس آنها، دستورات خود را به بخش‌های مختلف می‌فرستد. یکی از این سنسورها، سنسور سرعت خودرو است که مشخصا وظیفه اندازه‌گیری سرعت را بر عهده دارد. داده‌های جمع‌آوری و ارسال‌شده توسط این قطعه کوچک، نقشی حیاتی در ایمنی و کیفیت رانندگی شما دارند.

در ادامه، عملکرد سنسور خودرو را بررسی کرده و به بررسی انواع و مهم‌ترین علائم خرابی آن می‌پردازیم. با ما همراه شده و با یکی از مهم‌ترین حسگرهای خودروی خود آشنا شوید.

سنسور سرعت خودرو چیست؟

یکی از انواع سنسور خودرو، سنسور سرعت آن است که معمولا روی خروجی گیربکس نصب شده و با جمع‌آوری داده‌های متنوع، سرعت خودرو را اندازه‌گیری و مرتبا برای سیستم ECU ارسال می‌کند. عددی که کیلومترشمار داشبورد به‌عنوان سرعت به شما نمایش می‌دهد، توسط این قطعه محاسبه شده است. ECU‌ نیز از این داده‌ها برای کنترل بهتر خودرو و محاسبه جزئیات فرمان‌های خود به سیستم‌های مختلف استفاده می‌کند. مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• کنترل سیستم ترمز. مانند ترمز ضد قفل (ABS) یا کنترل پایداری الکترونیکی (ESC) 
• مدیریت تعویض دنده در گیربکس‌های اتوماتیک
• مدیریت سیستم کروز کنترل و حفظ سرعت خودرو در سطح تنظیم‌شده
• ارسال دستورات مختلف به دیگر سنسورها نظیر سنسور دریچه گاز
• ارائه داده‌هایی مانند میانگین سرعت، مصرف سوخت در هر صد کیلومتر و غیره در کامپیوتر خودرو

از طرف دیگر، کیفیت عملکرد سنسور سرعت خودرو بر تجربه رانندگی شما نیز تاثیر مستقیم دارد. در خودروهای مدرن امروزی، شاهد کاهش لرزش فرمان هنگام تعویض دنده، ثبات بهتر دور موتور به‌خصوص در سرعت‌های بالا و نیز خودکار شدن برخی عملیات مانند قفل شدن درب‌ها به مدد این سنسور هستیم.

بد نیست بدانید که در زبان انگلیسی به سنسور سرعت خودرو Vehicle Speed Sensor یا به‌اختصار VSS‌ گفته می‌شود.

نحوه عملکرد سنسور سرعت خودرو

همانطورکه گفتیم، سنسور سرعت خودرو روی شفت یا محور خروجی گیربکس نصب می‌شود. زمانی که این شفت دوران می‌کند، میله حساس به حرکت الکترومغناطیسی سنسور نیز تغییر وضعیت داده و میدانی مغناطیسی تولید می‌شود. کل این فرآیند با پدیده‌هایی فیزیکی مانند اثر هال یا القای الکترومغناطیسی توجیه می‌شود. میدان مغناطیسی ایجادشده نیز یک سیگنال الکتریکی تولید می‌کند که با سرعت گردش شفت یعنی سرعت خودرو متناسب است. این سیگنال از طریق اتصالات الکتریکی برای ECU‌ ارسال می‌شود. 

البته عوامل ثابت دیگری هم در محاسبات سنسور سرعت خودرو تاثیرگذار هستند که مهم‌ترین آنها، اندازه لاستیک خودرو است. لازم به ذکر است که ECU برای تنظیم سرعت تنها به داده‌های سنسور سرعت خودرو اکتفا نکرده و از داده‌های دیگر سنسورها به‌خصوص سنسور دور موتور و سنسور اکسیژن نیز استفاده می‌کند.

همچنین چرخ‌های برخی خودروهای امروزی نیز به این قطعه مجهز هستند. به‌این‌ترتیب، دقت سیگنال ارسالی به ECU افزایش یافته و اطلاعات اضافه‌تری نیز توسط همین سنسور درباره چرخ‌ها جمع‌آوری می‌شود. نصب این قطعه روی چرخ‌ها تاثیر تغییر اندازه لاستیک بر سرعت را نیز از بین می‌برد. 

در بعضی خودروها نیز سنسور سرعت را روی دیفرانسیل نصب می‌کنند. مزایای مهم این کار، دقت بیشتر در اندازه‌گیری سرعت، کاهش نیاز به نصب سنسورهای دیگر در قسمت‌های مختلف و نیز ارسال داده‌های مربوط به سیستم انتقال قدرت به‌صورت همزمان به ECU هستند.

انواع سنسور سرعت خودرو

با مراجعه به فروشگاه‌های لوازم یدکی خودرو، متوجه تنوع گسترده آن می‌شوید. بنابراین لازم است بهترین و متناسب‌ترین آن را برای خودروی خود انتخاب کنید. در ادامه، انواع سنسور خودرو را معرفی می‌کنیم.

سنسور سرعت فعال

سنسور سرعت خودروی فعال یا Active یک منبع ولتاژ خارجی دارد و سیگنال آن نیز دیجیتال است. این محصول، معمول‌ترین حسگر سرعت در خودروهای امروزی محسوب می‌شود. عملکرد سنسور سرعت خودرو فعال را در بخش قبلی مقاله شرح دادیم. برخی از آنها از اثر هال برای تولید ولتاژ الکتریکی استفاده می‌کنند اما بیشتر این محصولات، مجهز به یک مدار الکتریکی هستند که بر اثر تغییرات آن، میدان مغناطیسی مورد نیاز سنسور برای ایجاد اختلاف پتانسیل حاصل می‌شود. 

سنسور سرعت غیرفعال

یک سنسور سرعت غیرفعال یا Passive‌ به‌جای استفاده از منبع ولتاژ خارجی، بر اساس تغییرات میدان مغناطیسی ناشی از دوران شفت گیربکس محاسبات خود را انجام می‌دهد. این پدیده، القای الکترومغناطیسی نام دارد و طی آن، بر اثر دوران یک جسم خارجی (در اینجا شفت گیربکس) شار مغناطیسی تولید می‌شود. سرعت شار نیز مبنای محاسبه سنسور سرعت خودرو قرار می‌گیرد. در سنسورهای پسیو، تغییرات سرعت نه به‌صورت اختلاف ولتاژ؛ بلکه به‌صورت تغییر فرکانس شار برای ECU ارسال خواهد شد. 

سنسور سرعت مکانیکی

سنسور سرعت خودرو در انواع ساده‌تر و کاملا مکانیکی نیز تولید می‌شود. این محصول، دارای یک چرخ‌دنده است که به چرخ‌دنده محور خروجی گیربکس متصل است. با چرخش این محور، سیم کیلومتر که از یک سو به سنسور و از سوی دیگر به عقربه کیلومترشمار وصل است به‌حرکت درمی‌آید. سیگنال این سنسور معمولا آنالوگ است اما برخی انواع سنسور سرعت خودروی مکانیکی-دیجیتالی نیز به بازار آمده‌اند. در این محصولات، یک قطعه الکترونیکی پشت کیلومترشمار تعبیه شده که سیگنال آنالوگ را به دیجیتال تبدیل می‌کند.

علائم خرابی سنسور سرعت خودرو چیست؟

مهم‌ترین علائم خرابی سنسور سرعت خودرو موارد زیر هستند:

• خرابی نمایشگر سرعت، نوسان شدید آن، صفر شدن یا نشان دادن اعدادی که به‌وضوح اشتباه هستند.
• بروز نقص در عملکرد سیستم‌های وابسته به داده‌های سنسور سرعت خودرو مانند ABS و ESC
• افت کلی عملکرد سیستم ترمز و تعلیق
• خاموش شدن موتور در دست‌اندازها، هنگام گرفتن پدال ترمز یا زمانی که پدال گاز را رها می‌کنید.
• بروز اختلال در سیستم کروز کنترل
• کاهش قدرت موتور و کندی شتاب‌گیری آن
• افزایش مصرف سوخت
• عملکرد ناقص دیگر سنسورها مانند سنسور دریچه گاز، دور موتور و غیره که ECU از سیگنال سنسور سرعت برای تنظیم آنها استفاده می‌کند. 

در بسیاری از این موارد نیز شاهد روشن شدن چراغ چک خودرو هستیم.

دلایل خرابی سنسور سرعت خودرو چیست؟

با مشاهده هریک از علائم خرابی سنسور سرعت خودرو باید به دنبال دلیل آن بگردید که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• فرسودگی طبیعی سنسور و قطعات داخلی آن
• نوسان ولتاژ برق خودرو
• خرابی چرخ‌دنده‌های سنسور یا شفت گیربکس در سنسورهای مکانیکی
• کثیف شدن سنسور
• خرابی ECU
• آسیب‌دیدگی سیم‌کشی سنسور
• جنس ضعیف سنسور
• نفوذ رطوبت یا روغن گیربکس به داخل سنسور
• ضربات ناشی از دست‌اندازهای شدید یا تصادفات

البته خرابی سنسور سرعت خودرو تا زمان پایان عمر طبیعی آن، چندان شایع نیست. در مواردی، تمیز کردن این قطعه یا فیکس کردن اتصالاتش می‌تواند مشکل را برطرف کنند. در غیر این صورت، لازم است یک سنسور جدید را جایگزین نمایید. عدم توجه به علائم خرابی سنسور سرعت خودرو می‌تواند سبب خرابی ECU یا بروز خسارات مالی و جانی شود. همچنین قیمت این سنسور نیز به‌اندازه‌ای نیست که تعمیرات آن را مقرون‌به‌صرفه کند.

سخن آخر؛ خرید انواع سنسور سرعت خودرو 

مهم‌ترین عامل موثر در افزایش طول عمر سنسور سرعت خودرو، کیفیت ساخت این قطعه است. بنابراین در تهیه آن لازم است اعتبار برند سازنده را در اولویت قرار دهید. همچنین باید دقت کنید که نوع سنسور با نوع کیلومترشمار، گیربکس و نیز ECU‌ خودرو سازگار باشد. فروشگاه زدفیت، واردکننده انواع لوازم یدکی خودروی خارجی، انواع سنسور سرعت خودرو را نیز با ضمانت اصالت کالا به فروش می‌رساند. کارشناسان ما همه‌روزه آماده ارائه مشاوره به شما در زمینه خرید این محصول هستند. برای دریافت لیست قیمت لوازم یدکی مورد نظر خود نیز کافی است با ما تماس بگیرید.