دینام ماشین چیست و چگونه کار می‌کند؟ + اجزا، انواع و خرابی دینام خودرو
برق خودرو در استارت اولیه، توسط باتری تأمین می‌شود؛ اما برق‌رسانی به نقاط مختلف خودرو، وظیفه قطعه‌ای دیگر به نام دینام ماشین است. پس اگر شما نیز تاکنون به اشتباه تصور می‌کردید که تأمین برق خودرو بر عهده باتری است؛ باید با دینام بیشتر آشنا شوید. دینام خودرو از قطعات مهم یک اتومبیل است که از اجزای مختلف ساخته شده و وظایف متعددی بر عهده دارد. با توجه به اهمیت کار این قطعه، در ادامه این مطلب از مجله زدفیت قصد داریم تا نحوه عملکرد، اجزا و انواع دینام را معرفی کنیم و سپس به سراغ دلایل و نشانه‌های خرابی این قطعه برویم؛ پس تا انتها همراه ما باشید.
دینام ماشین چیست؟
دینام قطعه تولیدکننده برق ماشین و در واقع موتور مولد جریان الکتریکی است. این قطعه باتری را شارژ می‌کند و انرژی باتری، وظیفه تأمین نیروی استارت و راه‌اندازی اولیه ماشین را بر عهده دارد. دینام ماشین قطعه مهم و حساسی است که برق موردنیاز دیگر بخش‌های ماشین را نیز تأمین می‌کند.
با روشن کردن موتور یک ماشین، دینام خودرو از طریق آرمیچر داخلی و با میدان مغناطیسی ایجاد شده، برق تولید می‌کند. نوع دینام استفاده شده در انواع خودروها یکسان نیست و مثلاً دینام MVM530 با دیگر ماشین‌ها متفاوت خواهد بود. پس در هنگام خرید به نوع دینام مناسب برای ماشین خود توجه کنید.
نحوه عملکرد دینام ماشین
خروجی برق دینام ماشین بین ۱۳ تا ۱۴.۵ ولت است و در یک سطح ثابت حفظ می‌شود. اما دینام خودرو چطور کار می‌کند و شیوه عملکرد آن چگونه است؟ زمانی که موتور ماشین روشن می‌شود، دینام از حرکات میل لنگ، برق تولید می‌کند. این قطعه، نیروی موردنیاز برای دوران خود را از موتور و به وسیله تسمه دینام دریافت خواهد کرد و عملکرد آن به دیگر قطعات خودرو وابسته است. در این سیستم، آرمیچر دینام در مدار مغناطیسی می‌چرخد و نیروی برق تولید می‌شود. این نیرو به وسیله زغال‌های دینام جمع‌آوری شده و برای تأمین برق دیگر قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دینام چگونه باتری را شارژ می‌کند؟
همان‌طور که گفتیم، باتری خودرو، برقی را استفاده می‌کند که توسط دینام ماشین تولید شده است. دینام ماشین، جریان متناوب (AC) تولید می‌کند؛ اما باتری، جریان مستقیم یک طرفه (DC) دارد و باید جریان دینام به جریان موردنیاز باتری یکسان‌سازی شود. این کار از طریق یکسوساز دیود انجام شده و در نهایت جریان DC وارد باتری می‌شود. زمانی که موتور ماشین در حال کار است؛ دینام، باتری را شارژ می‌کند که این شارژ برای استارت و راه‌اندازی خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اجزای دینام ماشین
همان‌طور که گفتیم، دینام خودرو، برق موردنیاز باتری و دیگر بخش‌ها را از نیروی موتور تأمین می‌کند. تسمه دینام قطعه‌ای است که نیروی گشتاور موتور را به دینام، پمپ روغن، واتر پمپ و… انتقال می‌دهد. تسمه دینام در هر خودرو متفاوت است و مثلاً تسمه دور واتر پمپ و دینام 620 1.8;X60 AT;X60 MT با دیگر مدل‌ها یکسان نخواهد بود.
دینام ماشین از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر یک وظایف مشخصی را انجام مي‌دهند. دینام ماشین ۷ بخش مختلف دارد که در ادامه این مطلب به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. پوسته دینام
پوسته، بخش بیرونی دینام است که تمامی اجزای دینام به جز قرقره را می‌پوشاند. این قطعه از دو بخش آلومینیومی ساخته شده است تا در هنگام کار کردن دینام، حرارت آن بیش از حد بالا نرود. این ویژگی به دلیل خاصیت آلومینیوم در انتقال سریع حرارت اتفاق می‌افتد. معمولاً روی پوسته دینام، دو عدد بلبرینگ نیز قرار می‌گیرد تا محور روتور به راحتی بچرخد و کار کند.
۲. استاتور
استاتور از مجموعه‌ای سیم‌پیچ و هسته به وجود می‌آید که از فعالیت آن‌ها، برق تولید می‌شود. سیم پیچ و هسته دو بخش جدا از یکدیگر هستند که با لایه‌ای عایق آن‌ها را می‌پوشانند. هسته استاتور از تعدادی حلقه آهنی به وجود آمده و یک بدنه فلزی شیاردار است که سیم‌پیچ‌ها در داخل شیارهای هسته جای گرفته‌اند. در این بخش از سیستم، سیم‌پیچ‌ها در میدان مغناطیسی ایجاد شده به وسیله روتور قرار گرفته و برق تولید می‌شود.
۳. روتور
روتور (آرمیچر)، بخش چرخان و محرک در داخل دینام است که میدان مغناطیسی موردنیاز استاتور را فراهم می‌کند. روتور یک قطعه استوانه‌ای شکل است که از یک محور یا میله آهنی تشکیل می‌شود و روی این محور نیز پوسته چند تکه وجود دارد. همچنین این قطعه یک دسته سیم‌پیچ نیز دارد که دور محور و روی یک قاب پلاستیکی کشیده شده‌اند. در فرایند این قطعه، جریان برق وارد سیم‌پیچ‌های روتور شده و میدان مغناطیسی به وجود می‌آید.
۴. آفتامات
برای ایجاد میدان مغناطیسی در روتور، جریان برق از باتری وارد سیم‌پیچ این قطعه می‌شود. پیش از ورود جریان برق، این آفتامات یا همان رگلاتور است که جریان را کنترل می‌کند. اهمیت کار این قطعه تا آنجا است که مناسب نبودن جریان ورودی به روتور، توان خروجی دینام از استاتور را تحت تأثیر قرار داده و این توان را کاهش می‌دهد.
۵. دیود
دیود، واحد یکسوساز دینام است که جریان متناوب AC را به برق مستقیم DC تبدیل می‌کند. به خاطر داشته باشید که برای شارژ باتری و برای استفاده در مدارهای الکتریکی اتومبیل‌ها، باید برق DC با ولتاژ ثابت در دسترس قرار گیرد. یکسوسازی جریان برق در پل‌های دیودی انجام می‌شود و تعداد پل‌ها در هر نوع دینام متفاوت خواهد بود. (البته حداقل یک پل وجود دارد.)
۶. پولی و پره خنک‌کننده
وجود قطعه‌ای برای تهویه داخل دینام ضروری است؛ چراکه چرخش دائمی روتور، باعث ایجاد گرما و حرارت می‌شود. اگر درجه حرارت دینام کمتر نشود، این گرما به قطعات آن آسیب می‌زند. معمولاً یک پولی و پره خنک‌کننده، روی محور روتور قرار دارد که با گردش روتور به حرکت درآمده و با جابه‌جایی هوا، قطعات داخل دینام را خنک می‌کند.
۷. زغال‌ها و جازغالی
ماحصل فرایند سیستم یک دینام ماشین، تولید الکترون‌هایی است که زغال‌ها یا جاروبک‌ها، این الکترون‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. زغال‌ها پس از مدت‌ها استفاده می‌سوزند و باید آن‌ها را تعویض کرد. مکانی که زغال‌ها در آن نگهداری می‌شوند نیز جازغالی نام دارد که قطعه‌ای پلاستیکی است.
انواع دینام خودرو
اکنون به این سوال می‌رسیم که انواع دینام خودرو چیست؟ دو نوع مختلف از دینام ماشین وجود دارد که این دو نوع به شرح زیر هستند:
- دینام خودرو ۲ زغال که با آفتامات سه قرقره کار می‌کند.
- دینام خودرو ۳ زغال که با آفتامات یک قرقره کار می‌کند.
دینام‌های قدیمی یک نقص داشتند که در دورهای پایین، میزان تولید برق کافی نبود. مثلاً اگر ماشین مدت زیادی در ترافیک می‌ماند و به صورت درجا کار می‌کرد؛ جریان برق برای استفاده بخش‌های مختلف خودرو کم می‌آمد. امروزه مدل جدیدی از انواع دینام ماشین با نام «آلترناتور» تولید شده است که در آن‌ها مشکل کمبود برق دیگر وجود ندارد.
اگر به دنبال خرید انواع دینام ماشین هستید، فروشگاه زدفیت یکی از بهترین گزینه‌ها برای خرید آنلاین است. شما می‌توانید دینام یا دیگر قطعات خودرو مانند هرزگرد تسمه دینام ARRIZO 5 TE, ARRIZO5 MT COMFORT را به آسانی چند کلیک و پس از چند دقیقه سفارش دهید و آن‌ها را درب منزل خود تحویل بگیرید.
دلایل خرابی دینام ماشین
دینام در مدل‌های مختلف خودرو متفاوت است و مثلاً دینام S5 1.5 GDI با دیگر مدل‌ها یکسان نخواهد بود. با این وجود، دلایل مشترکی موجب خرابی دینام می‌شود که از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوختن دیود، استاتور یا سیم‌پیچ آرمیچر
- دور تند کولر در فصول گرم سال و در ترافیک سنگین شهرها
- تمام شدن زغال دینام
- خرابی و آسیب آفتامات دینام
علائم خرابی دینام ماشین چیست؟
حال این سوال پیش می‌آید که خرابی دینام خودرو چگونه مشخص می‌شود؟ زمانی که دینام ماشین شما خراب باشد، از روی علائم و نشانه‌های مختلف می‌توان به این خرابی پی برد که این علائم خرابی دینام به شرح زیر هستند:
- روشن شدن چراغ هشدار دینام که در پنل نشانگرهای اتومبیل با عبارت ALT یا GEN مشخص شده است.
- خوابیدن باتری که با صدای تلق تلق در هنگام چرخاندن سوئیچ همراه است.
- چراغ‌های جلو یا روی داشبورد ماشین کم نور می‌شوند یا نور زیادی تولید می‌کنند.
- مشکل در سیم‌ها و اتصالات برق ماشین که گاهی بوی سیم داغ شده نیز استشمام می‌شود.
- پوسیدگی، خوردگی یا سفت بودن تسمه دینام هم می‌تواند خرابی دینام را نشان دهد.
سخن پایانی
در این مطلب به طور مفصل درباره دینام ماشین صحبت کردیم و به معرفی انواع، اجزا، نحوه کار و خرابی این قطعه پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، دلایل مختلفی به خرابی و آسیب دینام خودرو منتهی می‌شود که ممکن است شما را مجبور به تعویض دینام و استفاده از یک قطعه جدید بکند. فروشگاه اینترنتی زدفیت، دینام انواع خودروهای چینی و دیگر قطعات آن‌ها مانند تسمه سفت کن دینام ARRIZO 5 TE, ARRIZO5 MT COMFORT را عرضه می‌کند. به خاطر داشته باشید که لوازم یدکی هر خودرو خاص آن مدل است و باید حتماً قطعه اصلی را تهیه کنید.
از جمله مزایا خرید لوازم یدکی خودرو از وب‌سایت زدفیت می‌توان به تنوع محصولات، سادگی فرایند خرید، تضمین کیفیت و اصالت کالا و ارسال سریع سفارش‌ها به تمامی نقاط کشور اشاره کرد. این فروشگاه واردکننده قطعات و لوازم یدکی از شرکت‌های خودروساز چینی است و به همین دلیل محصولات خود را با مناسب‌ترین قیمت به فروش می‌رساند. با خرید از زدفیت، به بهترین و باکیفیت‌ترین قطعات خودرو دسترسی خواهید داشت.
