اکسل ماشین چیست و چه وظیفه ای دارد؟
اگر صاحب خودرو باشید، حتما نام اکسل به گوش‌تان خورده است؛ یکی از اصلی‌ترین اجزای ماشین که بدون آن، حرکت خودرو هیچ معنایی ندارد! اما اکسل ماشین چیست و چه مسئولیتی در خودرو دارد؟ آیا علائم خرابی اکسل را می‌شناسید؟
برای رسیدن به پاسخ این سوالات، بهتر است تا انتهای این مقاله در کنار ما باشید.
اکسل ماشین چیست؟
اَکسل (Axle) به معنی محور، در واقع یک واژه انگلیسی است که در زبان فارسی و به صورت عامیانه، از آن با عنوان «اِکسل» یاد می‌شود. منظور از محور، قطعه زیرین در خودروها است که چرخ‌های مجاور را به یکدیگر وصل کرده و به عنوان بخشی از سیستم تعلیق در نظر گرفته می‌شود. اگر محور نباشد، هیچ چرخی نیز وجود نداشته و در نتیجه، ماشین نیز بی‌معنا خواهد بود.
اجزای زیادی به اکسل ماشین متصل هستند؛ از جمله سیستم دیفرانسیل، پلوس، جعبه دنده، پدال و لنت ترمز، پیستون و بوستر ترمز، دیسک ترمز، سیم ترمز، فلانچ، بوش مندل، پیستون و چهار شاخ گاردان. البته، اگر بخواهیم این لیست را کامل‌تر کنیم، تعداد اجزای متصل به اکسل ماشین بسیار طولانی‌تر می‌شود.
وظیفه اکسل خودرو چیست؟
وظیفه اکسل خودرو در درجه اول، امکان‌پذیر کردن دوران آزادانه چرخ‌ها در ماشین و سپس، انتقال قدرت از موتور و جعبه دنده به چرخ‌ها است. این یعنی محور خودرو در تعامل با دیگر اجزای مکانیکی ماشین، حرکت خودرو را امکان‌پذیر می‌کند. در کنار موارد بالا، اکسل ماشین مسئولیت تحمل وزن سرنشینان و بار را نیز بر عهده داشته و محور عقبی و جلویی خودرو را نیز به یکدیگر متصل می‌کند. موارد زیر، دیگر وظایفی هستند که برای اکسل خودرو تعریف می‌شود:
- توزیع قدرت بین چرخ‌ها
- حفظ استحکام و کنترل خودرو
- جذب لرزش‌ها و شوک‌ها
- افزایش ایمنی ماشین
اکسل‌ها معمولا در دو بخش عقبی و جلویی ماشین قرار می‌گیرند و بسته به نوع خودرو، انواع مختلفی نیز دارند که در ادامه، به صورت مفصل در مورد آنها صحبت خواهیم کرد.
با انواع اکسل خودرو آشنا شوید
اکسل ماشین بر اساس نوع یا عملکرد، در حالت‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شود. برای مثال، بر اساس عملکرد محورها می‌توان اکسل ماشین را در دو قالب زیر معرفی کرد:
- محور زنده (Live Axle): این نوع از اکسل ماشین که می‌توان آن را در بسیاری از خودروهای امروزی نیز پیدا کرد، به چرخ‌ها متصل بوده و توسط موتور به حرکت در می‌آید. اکسل‌های زنده معمولا شامل دو نیم‌محور هستند و از طریق پلوس، چرخ‌ها را به گیربکس خودرو وصل می‌کنند.
- محور مرده (Dead Axle): این نوع از اکسل که به آن اکسل تنبل نیز گفته می‌شود، فقط وظیفه تحمل وزن ماشین را بر عهده داشته و با حرکت چرخ‌ها، نمی‌چرخد.
در دسته‌بندی اکسل ماشین بر اساس نوع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اکسل عقب
- اکسل جلو
- اکسل خرد
در پاسخ به این سوال که انواع اکسل خودرو چیست و هر کدام چه ویژگی‌هایی دارند، بهتر است جداگانه در رابطه با موارد بالا و مدل‌های آنها صحبت کنیم.
اکسل عقب
همان‌طور که از نام آن پیداست، این محور در بخش عقبی قرار گرفته و عمده خودروهای موجود در بازار نیز اکسل عقب زنده دارند. این محور معمولا از طریق میل کاردان به سیستم انتقال قدرت متصل شده و به همین جهت می‌تواند چرخ‌های عقبی خودرو را به حرکت درآورد؛ اکسل عقب MVM 110 یک نمونه از این نوع محورها است.
انواع اکسل عقب خودرو، در یکی از دسته‌های زیر جای می‌گیرند:
- محور نیمه شناور (Semi-Floating Axle): اکسل ماشین نیمه شناور در کنار تحمل وزن خودرو، باید گشتاور را نیز برای به حرکت درآوردن چرخ‌ها، انتقال دهد. بسته به نوع محور، معمولا یک بلبرینگ در کنار آنها وجود دارد و به همین دلیل نمی‌توان آنها را روی تمام خودروها پیدا کرد. نمونه این محورها بیشتر در ماشین‌های SUV یا شاسی‌بلند و برخی کامیون‌ها دیده می‌شود.
- محور تماما شناور (Full-Floating Axle): این نوع از اکسل ماشین، وظیفه تحمل وزن ماشین را نداشته و به کمک دو بلبرینگی که در کنار آن قرار گرفته است، قدرت را منتقل می‌کند. این نوع از محورها بیشتر برای خودروهای بزرگ و سنگین‌وزن مانند کامیون‌ها، مناسب هستند. کامیون‌هایی با اندازه کوچکتر که فضای بزرگتری در بخش پشتی داشته یا از سیستم چهار چرخ متحرک استفاده می‌کنند هم می‌توانند از مزیت‌های این نوع از محورها برخوردار شوند.
- محور شناور سه چهارم (Three-Quarter Floating Axle): این نوع از اکسل ماشین، پیچیدگی بیشتری در تولید داشته و با ایمنی بیشتر، مانع از شکسته شدن اکسل خودرو در بخش عقبی می‌شود.
اکسل جلو
اکسل جلو، در واقع محور قرارگرفته در بخش جلویی ماشین است که وظیفه اصلی آن، جذب ضربه‌ها و شوک‌های جاده در کنار انتقال نیرو به چرخ‌ها و فرمان‌پذیری آنهاست. این نوع از محورها باید تا حد ممکن، محکم باشند؛ به همین دلیل هم عموما در تولید آنها از فولاد کربن یا نیکل استفاده می‌شود.
دسته‌بندی این اکسل‌ها چندان پیچیده نیست و شامل محور جلو مرده (Dead Front Axle) و محور جلو زنده (Live Front Axle) می‌شود. همان‌طور که بالاتر نیز اشاره کردیم، اکسل ماشین بیشتر خودروهای امروزی از نوع زنده است.
اکسل خرد
اسکل خرد یا کوتاه، عموما به چرخ‌های جلویی ماشین متصل شده و وظیفه آن، انتقال نیرو همچنین ایجاد تعادل در خودرو در کنار افزایش ایمنی و استحکام آن است. سازندگان برای اتصال اکسل خرد به محور اصلی نیز از سرشاخه‌ها استفاده می‌کنند.
نمونه این محورها را بیشتر می‌توان در تریلرها و خودروهای سنگین مثل آن پیدا کرد. انواع اکسل خرد را صرفا می‌توان بر اساس ساختاری که دارند، در قالب موارد زیر تعریف کرد:
- الیوت (Elliot): در این نوع از اکسل‌ها، یک یوغ در کنار یک کاتر و کینگ پین به کار گرفته می‌شوند.
- الیوت معکوس (Reverse Elliot): در نسخه معکوس، اجزا با اکسل‌های الیوت یکسان هستند و فقط آرایش آنها تغییر کرده است.
- لاموئین (Lamoine): در اکسل‌های لاموئین، به جای یوغ‌ها می‌توان یک دوک L شکل را پیدا کرد.
- لاموئین معکوس (Reverse Lamoine): در اینجا نیز مانند مورد قبلی، آرایش اجزای محور متفاوت است.
علائم خرابی اکسل ماشین
اکسل خودرو اگرچه عمر بسیار بالایی دارد و به این راحتی‌ها خراب نمی‌شود، اما مشکلاتی مانند تصادف یا رانندگی پرفشار می‌تواند عمر آن را کاهش دهد. موارد زیر، برخی از بارزترین نشانه‌های خرابی اکسل ماشین هستند و در صورت مشاهده هر یک از آنها، بهتر است حتما خودرو را به یک متخصص نشان دهید:
- شنیده شدن صداهای غیر عادی از ماشین
- لرزش بی‌دلیل و زیاد خودرو
- کشیده شدن ماشین به یک سمت در حین رانندگی
- سایش نامتقارن لاستیک‌ها
- وجود مشکل در چرخش و فرمان‌پذیری چرخ‌ها
- شنیده شدن صدای ضربه از ماشین
- حس شل بودن فرمان
سخن پایانی
شکسته شدن اکسل خودرو در اثر تصادف یا فشارهای بسیار زیاد، شایع‌ترین مشکلی است که کاربران با آن روبه‌رو هستند. در صورتی که اکسل ماشین شما به هر دلیلی آسیب دیده و به دنبال فروشگاهی معتبر هستید تا بتوانید نسخه شرکتی و باکیفیت آن را با هزینه‌ای مناسب تهیه کنید، زدفیت بهترین انتخاب خواهد بود. این فروشگاه آنلاین با رقم زدن تجربه‌ای عالی از خرید لوازم یدکی خودرو، این امکان را فراهم می‌کند که محصول مورد نظر را با پرداخت کمترین هزینه، درب منزل دریافت کنید.
زدفیت تمام محصولات خود را با تضمین قیمت و اصالت عرضه می‌کند تا خیال کاربران، از هر نظر آسوده باشد.
