هشت علت تقه زدن گیربکس اتومات را بشناسید

بسیاری از خودروهای امروزی به گیربکس اتوماتیک مجهز هستند؛ یک سیستم نسبتا پیچیده که وظیفه تعویض خودکار دنده‌ها را بر عهده دارد و جایگزین گیربکس دستی شده است. اما همین پیچیدگی یکی از دلایل افزایش آمار خرابی این قطعه است و یکی از نشانه‌های آن نیز شنیده شدن صدایی شبیه به تقه یا ضربه از گیربکس است. در این صورت، لازم است به‌منظور پیشگیری از خسارات بیشتر، علت تقه زدن گیربکس اتومات را پیدا کرده و رفع کنید.

تقه زدن گیربکس در شرایط مختلف از دنده سنگین تا سبک، دنده عقب یا حتی در حالت سکون ممکن است رخ بدهد. صدای آن نیز می‌تواند ناگهانی و شدید یا ممتد و پشت‌سر‌هم باشد. در این مقاله به بررسی هشت دلیل تقه زدن گیربکس اتومات می‌پردازیم.

شایع ترین علت تقه زدن گیربکس اتومات: کاهش روغن

می‌توان گفت که مهم‌ترین دلیل تقه زدن گیربکس اتومات، کاهش سطح روغن گیربکس است. سیال درون گیربکس، وظیفه روان‌کاری حرکت قطعات داخلی آن نظیر چرخ‌دنده‌ها و مبدل گشتاور را به‌عهده دارد. زمانی که میزان و فشار این روغن در درون سیستم کاهش یابد، قطعات با شدت بیشتری با هم برخورد می‌کنند یا دنده‌ها به‌درستی با هم درگیر نمی‌شوند که درنتیجه آن، صدایی شبیه به ضربه از گیربکس شنیده می‌شود. از مهم‌ترین دلایل کاهش روغن گیربکس عبارتند از:

• وجود نشتی در سیستم هیدرولیک
• خرابی سنسور فشار روغن که وظیفه گزارش فشار به ECU را به‌عهده دارد.
• خرابی یا گرفتگی فیلتر روغن گیربکس با انواع ذرات و ناخالصی‌های بیرونی
• خرابی شیربرقی‌ها یا سولونوئیدهای الکترونیکی که وظیفه هدایت صحیح روغن به بخش‌های مختلف را به‌عهده دارند.

کاهش کیفیت روغن گیربکس اتومات

دیگر علت تقه زدن گیربکس اتومات، کاهش کیفیت روغن آن است. اگر خاصیت ویسکوزیته این روغن کاهش یابد، قطعات با اصطکاک بیشتری با یکدیگر برخورد کرده و صدای ضربه از آن‌ها بلند می‌شود. عدم توجه به زمان تعویض روغن، آلودگی‌های خارجی و نیز استفاده از روغن‌های بی‌کیفیت از مهم‌ترین دلایل این موضوع هستند. 

خرابی کلاچ های داخلی گیربکس اتومات

برای تشخیص علت تقه زدن گیربکس اتومات اساسا باید بدانید که گیربکس اتومات چیست؟ یکی از مهم‌ترین بخش‌های این سیستم، چرخ‌دنده‌های آن هستند که توسط چند کلاچ داخلی هیدرولیکی یا دیسک‌های اصطکاکی روی هم حرکت کرده، قفل یا آزاد می‌شوند. نتیجه هماهنگی آن‌ها نیز تغییر نسبت گشتاور به شتاب در سرعت‌های مختلف است. 

اگر کلاچ‌های داخلی خراب شده یا از تنظیم خارج شوند، دنده‌ها با یکدیگر برخورد کرده و صدای تقه از آن‌ها بلند می‌شود. در برخی موارد نیز شاهد نشتی یا گرفتگی کلاچ‌ها و به‌طور‌کلی سیستم هیدرولیکی گیربکس اتومات هستیم.

خرابی بوش ها و اتصالات داخلی گیربکس

دلیل تقه زدن گیربکس اتومات شما ممکن است ساده و تنها ناشی از شل شدن اتصالات یا نهایتا فرسودگی برخی از اتصالات باشد. در این سیستم از انواع بوش، پیچ و مهره برای اتصال و ارتباط قطعات با یکدیگر استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین آن‌ها نیز رینگ‌های کربنی هستند که وظیفه آب‌بندی و جلوگیری از نشتی روغن از سیستم را به‌عهده دارند. عدم توجه به هرزشدگی و خرابی آن‌ها می‌تواند سبب کاهش سطح روغن و مشکلات جدی‌تر شود. 

از دیگر اتصالات مهم در گیربکس‌های اتومات نیز فلنج‌های اتصال مبدل گشتاور یا تورک کانورتور به میل‌لنگ هستند. با چرخش موتور، این فلنج‌ها تورک کانورتور را به چرخش درمی‌آورند. خرابی آن‌ها نیز به دلایلی مانند رانندگی بی‌احتیاط در جاده‌های پردست انداز یا کیفیت پایین ساخت، علت تقه زدن گیربکس اتومات در بسیاری از خودروها است. 

خرابی پمپ روغن تورک کانورتور و تقه زدن گیربکس

شاید بتوان گفت که بدترین علت تقه زدن گیربکس اتومات به خرابی تورک کانورتور یا مبدل گشتاور آن مربوط است. این سیستم هیدرولیکی-مکانیکی، وظیفه انتقال قدرت از موتور به گیربکس را انجام می‌دهد. یکی از قسمت‌های مهم آن نیز پمپ روغن است و خرابی این پمپ یا نشتی آن، بروز اختلال در ورود روغن به سیستم و عملکرد ناقص انتقال قدرت را در پی دارد. همچنین، پمپ، مستقیما به قسمت ورودی تورک کانورتور متصل می‌شود و خرابی اتصال آن نیز می‌تواند دلیل تقه زدن گیربکس اتومات باشد. 

یکی از نشانه‌های شایع عملکرد ناقص پمپ روغن نیز تاخیر در تعویض دنده و شنیده شدن صدای تقه هنگام شروع حرکت است. توصیه می‌شود در صورت خرابی هریک از قطعات گیربکس اتومات، آن‌ها را تنها از مراکز معتبر لوازم یدکی خودرو با برندهای شناخته‌شده خریداری کرده و از تهیه قطعات بی‌نام و‌نشان خودداری کنید.

تقه زدن گیربکس به دلیل خرابی توربین مبدل

دیگر قطعه مهم تورک کانورتور در گیربکس‌های اتومات، توربین آن است که با نیروی ورودی روغن پمپاژ شده از سوی پمپ، می‌چرخد. این قطعه، خود از پره‌های مختلف تشکیل شده که می‌توانند جداگانه آسیب ببینند. اگر توربین از تنظیم خارج شده، فرسوده شود یا به هر دلیل آسیب ببیند، رفته‌رفته صدای تقه گیربکس نیز شدیدتر می‌شود. 

همچنین توربین روی یک یاتاقان قرار دارد و با یک شفت به ورودی گیربکس متصل است. آسیب‌دیدگی هریک از این قطعات نیز می‌تواند علت تقه زدن گیربکس اتومات خودروی شما باشد. از نشانه‌های اولیه خرابی آن نیز لغزش دنده و کاهش شتاب هستند. صدای ضربه توربین نیز معمولا هنگام تغییر سرعت یا افزایش دور موتور شنیده می‌شود. 

خرابی استاتور گیربکس و تقه های شدید

اگر شاهد تقه‌های شدید گیربکس هنگام شتاب‌گیری یا تعویض دنده هستید، مشکل می‌تواند از قطعه‌ای به نام استاتور در تورک کانورتور باشد. این قطعه، وظیفه بازگرداندن روغن به پمپ و افزایش گشتاور را انجام می‌دهد. قفل شدن استاتور به یک طرف یا فرسودگی آن، می‌تواند علت تقه زدن گیربکس اتومات خودروی شما باشد. ضعف در شتاب‌گیری و افزایش مصرف سوخت خودرو نیز از نشانه‌های خرابی آن هستند.

مشکلات نرم افزاری گیربکس اتومات

در برخی موارد نیز علت تقه زدن گیربکس اتومات می‌تواند به‌سادگی، به برهم‌خوردن تنظیمات نرم‌افزار کنترل گیربکس مربوط باشد. به این واحد الکترونیکی، ECU گیربکس نیز گفته می‌شود. این واحد با دریافت انواع اطلاعات از سنسورهای خود، وظیفه زمان‌بندی درست تعویض دنده، ارسال انواع فرمان‌ها به شیرهای برقی، پمپ‌ها و کلاچ‌ها، تورک کانورتور و … را برعهده دارد. یکی از نشانه‌های تنظیم غلط این موارد، شنیده شدن صدای تقه از گیربکس است.

سخن آخر؛ اهمیت کیفیت گیربکس اتوماتیک

درنهایت آنچه خرابی گیربکس شما و شنیده شدن انواع صدا از آن را به تعویق می‌اندازد، کیفیت ساخت این قطعه مهم است. بنابراین، توصیه می‌شود پس از یافتن علت تقه زدن گیربکس اتومات خودروی خود، قطعه مورد نظر را با یک قطعه اصل، باکیفیت و متناسب با مدل خودروی خود تعویض کنید. برای این منظور، کارشناسان شرکت زدفیت، عرضه‌کننده انواع لوازم یدکی اورجینال خودروهای چینی در ایران، آماده پاسخ‌گویی به سوالات شما در این زمینه هستند.