مهم‌ترین دلایل و علائم خرابی ECU خودرو + نحوه تشخیص

الکترونیکی شدن خودروهای امروزی مزایای مهمی را برای آن‌ها مانند کنترل مصرف سوخت، اطلاع از وضعیت عملکرد بخش‌های مختلف، رانندگی آسان‌تر و افزایش ایمنی در پی داشته است. واحد کنترل الکترونیکی یا ECU‌ نقشی اساسی در این زمینه ایفا می‌کند؛ اما درعین‌حال، خود در معرض انواع آسیب‌ها نیز قرار دارد. ازاین‌رو، آشنایی با علائم خرابی ECU و دلایل آن‌ها برای هر راننده‌ای ضروری است. در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را بررسی کرده و نحوه تشخیص خرابی این قطعه را هم شرح می‌دهیم.

ایسیو (ecu) چیست؟ سازوکار و وظایف کامپیوتر خودرو

پیش از بررسی علائم خرابی ECU لازم است با ماهیت، وظایف و سازوکار این قطعه آشنا شویم. واحد کنترل الکترونیکی ترجمه‌شده عبارت Electronic Control Unit و به‌اختصار ECU یک کامپیوتر کوچک در خودروهای امروزی است که نقش مدیریت، پردازش و نظارت الکترونیکی بر عملکرد بخش‌های مختلف خودرو بر اساس داده‌های ارسال‌شده از سوی سنسورهای مختلف را به‌عهده دارد. به‌عبارت ساده‌تر این قطعه را می‌توان مغز متفکر و مدیر سیستم‌های الکترونیکی-مکانیکی در خودروهای مدرن دانست. 

ایسیو چطور کار می کند؟

ایسیو، مجهز به یک سیستم‌عامل ساده با دستورالعمل‌ها یا الگوریتم‌های از پیش تعیین‌شده است. به این معنی که این قطعه برای تعیین عملکرد صحیح هر بخش از خودرو، یک برنامه معیار با داده‌های عددی مشخص دارد. زمانی که سنسورها داده‌های خود را برای ECU ارسال می‌کنند، الگوریتم‌های آن، داده‌ها را با معیارهای خود سنجیده و بر اساس آن‌ها، دستورات لازم به آن بخش ارسال می‌شود. عملیات ارزیابی و پردازش داده‌ها نیز در پردازنده مرکزی و توسط میکروکنترلر‌های مختلف ایسیو انجام می‌شود. منظور از علت خرابی ECU نیز درحقیقت خرابی همین قطعات است.

مهم ترین بخش های تحت کنترل ECU

تقریبا همه بخش‌های خودروهای امروزی به مدد سنسورها توسط ECU کنترل می‌شوند. علائم خرابی ECU نیز بر اساس عملکرد هریک از این قطعات قابل تشخیص است. بااین‌حال، موتور، سیستم‌های سوخت‌رسانی، تعلیق‌وترمز، انتقال قدرت و چراغ‌ها از مهم‌ترین بخش‌های تحت کنترل ایسیو هستند. از مهم‌ترین سنسورهای در ارتباط با این سیستم نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سنسور دمای موتور
• سنسور اکسیژن
• سنسور فشار هوای ورودی
• سنسور موقعیت دریچه گاز
• سنسور دور موتور

نحوه اجرای دستورات ECU

به‌منظور درک بهتر علائم خرابی ECU بد نیست سازوکار مدیریتی آن را با یک مثال شرح دهیم. به‌عنوان مثال، در زمان شتاب‌گیری خودرو، ECU داده‌های مربوط به دور موتور را از سنسور دور موتور دریافت می‌کند. سپس بر اساس آنها نسبت مورد نیاز سوخت به هوا را برای افزایش شتاب تعیین کرده و دستورات لازم را برای عملگرها یا واحد کنترلی دیگر ارسال می‌کند. این عملگر، می‌تواند انژکتور، دریچه گاز، رله‌های مختلف، گیربکس، سیست ترمز و غیره باشد. ارتباط عملگرها و ECU‌ نیز معمولا مستقیم و با کابل یعنی به‌صورت سیگنال الکتریکی برقرار می‌شود.

۱۲ مورد از مهم‌ترین علائم خرابی ECU

اساسا عملکرد ناقص هریک از بخش‌های خودرو را می‌توان به‌عنوان علائم خرابی ECU در نظر گرفت. ۱۲ مورد از شایع‌ترین آنها را در این بخش بررسی می‌کنیم:

روشن نشدن یا استارت نخوردن خودرو

یکی از بارزترین علائم خرابی ECU روشن نشدن خودرو است. در این شرایط، ارتباط بین این قطعه با عملگرهای مرتبط با احتراق در موتور و سوخت‌رسانی نظیر انژکتورها و کوئل‌ها برقرار نمی‌شود. این مشکل البته می‌تواند ناشی از خرابی دیگر قطعات یدکی خودرو مانند باتری یا خود انژکتورها نیز باشد.

افت توان و قدرت موتور

احتمالا قبل از روشن نشدن کامل موتور، شاهد افت توان و عملکرد آن به‌خصوص در سرعت‌های بالا خواهید بود. مشکلی که به‌عنوان یکی از علائم خرابی ECU یا ضعف ارتباطی آن با سنسورها، سیستم سوخت‌رسانی و جرقه‌زنی قلمداد می‌شود. در این صورت، عدم حفظ سرعت ثابت خودرو نیز محتمل است.

افزایش مصرف سوخت

افزایش مصرف سوخت را نیز می‌توان به یکی علائم خرابی ECU‌ در نظر گرفت. با ضعف عملکرد این قطعه در پردازش داده‌های دریافتی از سنسورهایی نظیر اکسیژن، دریچه گاز و فشار هوای ورودی و یا ارسال دستورات اشتباه برای تنظیم نسبت سوخت به هوا، احتمال رخ دادن احتراق ناقص افزایش می‌یابد. دلیل آن هم تزریق بیش از اندازه سوخت به سیلندرهاست.

افزایش آلایندگی خودرو

خروج دود به شدت سیاه یا متمایل به آبی از اگزوز یا شدیدتر شدن بوی دود با علائمی نظیر سیاه‌شدگی آسفالت زیر اگزوز نیز یکی از علائم خرابی ECU است. این مشکل یکی از مهم‌ترین دلایل رد شدن خودرو در تست‌های معاینه فنی محسوب می‌شود.

انتشار بوی بنزین در کابین

انتشار بوی بنزین در کابین می‌تواند به علت خرابی ECU باشد. این مشکل نیز درنهایت به عدم تنظیم نسبت صحیح سوخت به هوا مربوط می‌شود. یکی از دلایل آن نیز پردازش اشتباه داده‌های سنسورهای سیستم سوخت‌رسانی و احتراق یا ارسال دستورات اشتباه به این سیستم‌ها از سوی ECU است. نتیجه آن نیز نشتی بنزین از بخش‌های مختلف یا تجمع بخارات آن در موتور، پشت انژکتورها و غیره خواهد بود.

خاموش شدن ناگهانی خودرو حین حرکت

یکی از بدترین و خطرناک‌ترین علائم خرابی ECU این است که خودروی شما به‌صورت ناگهانی حین حرکت و حتی در سرعت‌های بالا خاموش شود. در این وضعیت، ایسیو به دلایل اشتباه ممکن است فرمان خاموش شدن موتور را ارسال کند. 

ریپ زدن خودرو و لرزش موتور

معمولا پیش از بروز مشکلات جدی‌تر، مانند خاموش شدن ناگهانی یا روشن نشدن موتور، شاهد ریپ زدن آن در سرعت‌های پایین یا بالا به دلیل سوخت‌رسانی ناقص خواهید بود. مشکلی که به‌عنوان یکی از علائم خرابی ECU در نظر گرفته می‌شود.

دشوار شدن تعویض دنده

از دیگر علائم خرابی ECU‌ می‌توان به مشکلات مربوط به سیستم انتقال قدرت و به‌خصوص گیربکس اشاره کرد. تاخیر در تعویض دنده یا حرکت خودرو با دنده اشتباه در خودروهای دنده اتوماتیک می‌تواند به علت خرابی ای سی یو یا حداقل، ارتباط ناقص آن با سنسورها و عملگرها باشد.

عدم ثبات دور موتور در حالت خلاص

عدم عملکرد استپر موتور هم یکی از علائم خرابی ECU است. این قطعه، وظیفه تنظیم دور موتور در حالت درجا را به‌عهده دارد. یک ایسیو معیوب نمی‌تواند سیگنال سنسور این قطعه را دریافت کند. درنتیجه، شاهد عدم ثبات دور موتور در این حالت خواهید بود.

عدم کارکرد فن رادیاتور یا کارکرد یکسره آن

فن رادیاتور با دو سرعت کند و تند کار می‌کند که وظیفه تنظیم آن نیز بر عهده ایسیو است. در صورت خرابی این قطعه، دو اتفاق برای فن رخ می‌دهد: یک؛ عدم عملکرد و دو؛ عملکرد یکسره. در هر دو حالت هم شاهد افزایش دمای موتور و حتی جوش‌آوردن خودرو خواهید بود.

گاز نخوردن خودرو و تنظیم نبودن دریچه گاز

بسیاری از خودروهای امروزی به دریچه گاز برقی مجهز هستند که وظیفه تنظیم مقدار هوای ورودی به موتور بر اساس فشار پای راننده روی پدال گاز را به‌عهده دارد. این قطعه هم دستور خود را از ECU دریافت می‌کند. بنابراین، نقص عملکرد آن می‌تواند به علت خرابی ECU باشد. مهم‌ترین علامت آن نیز گاز نخوردن خودرو است.

روشن شدن چراغ چک یا روشن نشدن آن

در نهایت و مانند هر مشکل دیگری، روشن شدن چراغ چک را هم باید به‌عنوان یکی از علائم خرابی ECU‌ معرفی کرد. حتی ممکن است خود این قطعه به‌اشتباه چراغ چک را روشن کند. اما مهم‌تر از آن، روشن نشدن این چراغ با باز کردن سوئیچ است.

۹ علت خرابی ای سی یو را بشناسید

شناسایی علت خرابی ECU مهم‌ترین اقدامی است که پس از مشاهده علائم خرابی آن باید انجام دهید. شایع‌ترین آن‌ها را در این بخش بررسی کرده‌ایم.

نوسانات برق خودرو

نوسانات برق خودرو یا قطعی‌های مکرر و ناگهانی آن می‌تواند علت خرابی ای سی یو باشد. مدار الکترونیکی این قطعه به یک منبع تغذیه پایدار نیاز دارد. به‌خصوص با افزایش ولتاژ از سوی دینام یا باتری، میکروکنترلرها یا حافظه داخلی آن آسیب می‌بینند. یکی از شایع‌ترین دلایل افزایش ناگهانی ولتاژ ورودی به ایسیو هم اتصال وایرشمع به بدنه هنگام تعمیر شمع‌هاست که ممکن است با ورود ولتاژ بیش‌ازحد به سیم‌پیچ ثانویه کویل همراه باشد. 

نفوذ رطوبت به مدار ECU

در برخی خودروها محافظ مناسبی برای ECU طراحی نشده است. در خودروهای قدیمی‌تر نیز ممکن است محافظ پوسیده یا ترک خورده باشد. بنابراین، احتمال ورود آب به مدارات این قطعه افزایش می‌یابد. درنتیجه شاهد خوردگی چیپ و یا اتصال کوتاه در مدار، قطعی‌های مکرر و خرابی ECU‌ خواهیم بود.

افزایش شدید دما در محفظه ایسیو

همان‌طور که گفتیم از مهم‌ترین علائم خرابی ECU افزایش دمای موتور است. مسئله‌ای که البته می‌تواند ریشه‌های دیگری داشته باشد. اما در نهایت، افزایش دمای موتور به افزایش دمای خود ECU به دلیل نزدیکی فاصله آن‌ها منجر می‌شود و مانند هر سیستم کامپیوتری دیگری، مدارهای ایسیو هم با افزایش دما رفته‌رفته از کار می‌افتند.

کاهش شدید دما

دمای بسیار پایین هوا در فصول سرد سال به‌خصوص در مناطق سردسیر، می‌تواند علت خرابی ECU‌ به علت خرابی قطعات نیمه‌هادی آن باشد. در بسیاری موارد پس از گرم‌تر شدن هوا ممکن این قطعه عملکرد طبیعی خود را پیدا کند؛ اما در مواردی هم با افزایش دما، رطوبت درون محفظه افزایش پیدا می‌کند که خود خطر دیگری برای مدارات آن است.

مشکلات نرم افزاری ایسیو

با مشاهده هریک از علائم خرابی ECU‌ بهتر است به دنبال نشانه‌هایی از تغییرات نرم‌افزاری غیرمعمول در این سخت‌افزار نیز باشید. به دلایل متعددی ممکن است تنظیمات این قطعه به‌هم ریخته باشد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• باگ‌های موجود در کدهای سیستم‌عامل
• به‌روزرسانی‌های ناقص
• ویروس‌های ناشی از اتصال ایسیو به دستگاه‌های دیاگ، موبایل‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی دیگر، شبکه‌های داخلی اینترنتی خودرو، اتصالات وای‌فای و غیره
• نصب و راه‌اندازی اشتباه
• نوسانات برق

ضربات شدید و لرزش های مداوم

به‌احتمال زیاد، بعد از تصادف‌های شدید شاهد بروز علائم خرابی ECU هم خواهید بود. ضربات می‌توانند به محفظه و خود چیپ این قطعه آسیب وارد کنند. از سوی دیگر، احتمال قطعی اتصالات و سیم‌های ورودی و خروجی نیز در تکان‌های بزرگ افزایش می‌یابد. 

دستکاری ایسیو و تعمیرات غیراصولی

باز و بسته کردن غیرحرفه‌ای واحد کنترل مرکزی خودرو، اجرای تنظیمات اشتباه روی آن، عدم دقت کافی در اتصال صحیح سیم‌ها با فیوز و رله‌ها، سبب خرابی آن به‌صورت ناگهانی یا تدریجی خواهد شد.

تعمیرات غیراصولی باتری

در موارد بسیاری شاهد بروز علائم خرابی ECU پس از تعمیرات باتری هستیم. دو اشتباه زیر حین دستکاری باتری می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند:

• روشن نگه داشتن خودرو حین جداسازی باتری و درنتیجه افزایش احتمال افزایش ولتاژ ورودی به ایسیو
• اتصال اشتباه کابل‌ها هنگام باتری‌به‌باتری کردن خودرو

استارت خراب یا استارت زدن اشتباه

استارت زدن‌های پیاپی، طولانی و در حالت روشن در بلندمدت قطعا باعث بروز مشکلاتی در باتری و دینام و افت ولتاژ آنها می‌شود. با افزایش این نوسانات برقی، ممکن است علائم خرابی ECU‌ رفته‌رفته پدیدار شوند. از سوی دیگر، خرابی سنسور Override استارت یا عدم تناسب آن با مدل خودرو نیز منجر به تغییر ولتاژ ایسیو و آسیب‌دیدگی آن می‌شود. 

نحوه تشخیص خرابی ECU

پس از مشاهده علائم خرابی ECU و برای تشخیص قطعی آن ابتدا باید به سوال‌های زیر پاسخ دهید: 

• آیا با باز کردن سوئیچ، چراغ چک روشن می‌شود؟
• آیا با باز کردن سوئیچ صدای رله پمپ بنزین را می‌شنوید؟
• آیا پس از استارت زدن خودرو روشن می‌ماند؟
• آیا پس از روشن کردن خودرو، فن روشن می‌شود؟
• آیا سرعت گردش فن خودرو تغییر می‌کند؟

اگر پاسخ هر یک از سوالات بالا خیر است، احتمال دارد ECU‌ خراب باشد. برای تشخیص‌های بعدی مراحل زیر را انجام دهید:

۱- ابتدا خودرو را خاموش و جریان برق آن را قطع کنید.

۲- مولتی‌متر دیاگ را در بیشترین درجه تنظیم کرده و به ترمینال‌های ECU وصل کنید. 

۳- اگر عدد مولتی‌متر صفر بود یا پیام No Connection‌ نمایش داده شد، احتمالا ECU‌ خراب است.

برای اطمینان بیشتر می‌توانید فیوز تغذیه ECU‌ را هم تعویض کنید. اگر فیوز جدید، سریعا پرید یا سوخت، خرابی ایسیو تقریبا قطعی است. سیاه‌شدگی و پوسیدگی درون محفظه هم آخرین علائم خرابی ECU‌ هستند.

راهکار نهایی جلوگیری از خرابی زودهنگام ECU

در بسیاری از موارد، علت خرابی ECU‌ نه مشکلات خارجی؛ بلکه اساسا کیفیت پایین خود این قطعه است. محصولات تولیدشده از سوی برندهای ناشناخته و فرعی، مقاومت بسیار کمتری در برابر نوسانات برق، رطوبت، دما و ضربه داشته و باگ‌های نرم‌افزاری بیشتری هم دارند. 

بنابراین، علاوه بر توجه به‌موقع به علائم خرابی ECU، مهم‌ترین راهکار برای پیشگیری از خرابی دوباره این قطعه، جایگزینی آن با یک محصول باکیفیت از برندی معتبر است. فروشگاه اینترنتی زدفیت با واردات مستقیم ECU‌ و سنسورهای مناسب برای انواع خودروهای چینی از برندهای شناخته‌شده تلاش کرده این دغدغه را به حداقل برساند. برای دریافت لیست قیمت این محصولات با ما تماس بگیرید.